Tim de Jongachtergrond, 19 oktober 2001

Press for Change: activisme in Engeland

Hoe begin je een politieke actiegroep voor de rechten van transgenders? Wie zich deze vraag stelt, had de lezing van Stephen Whittle op 10 december in Amsterdam niet mogen missen. Whittle, een van de bekendste Britse trans activisten van dit moment, schetste in een kraakhelder betoog de indrukwekkende geschiedenis van Press for Change, een actiegroep die zich al acht jaar inzet voor 'respect en gelijkheid voor ALLE transgenders'.

Het begon allemaal met een transseksuele man - Mark Rees - die juridische erkenning zocht voor zijn nieuwe gender-status. Met een paar transgender vrienden toog hij naar het parlement om zijn zaak onder de aandacht van de politiek te brengen. Dit gezelschap, waaronder ook Whittle, deed de klassieke ontdekking dat je samen vele malen sterker staat dan alleen. Toen een parlementslid welwillend een aantal adviezen gaf over hoe je je als belangengroep kunt organiseren, ging men onmiddellijk aan de slag. Binnen de kortste keren lag er een reeks leesbare brochures die ter informatie naar politici en journalisten konden worden gestuurd, met daarin voorbeelden van transgenders die door de wet, op hun werk of in het openbare leven werden gediscrimineerd.
Uit strategische overwegingen werd gekozen voor een naam zonder - eventueel weerstand oproepend - 'trans' woord erin. Met 'Press for Change' verwees men tevens naar de op dat moment grootste bedreiging voor het imago van transgenders: de Britse (boulevard)pers.

Inmiddels zijn de journalisten dankzij de activiteiten van PFC veel beter geïnformeerd. Naast de vooralsnog onuitroeibare tabloid sensatieverhalen verschijnen de laatste jaren veelvuldig goed gedocumenteerde achtergrondartikelen in kranten en bladen. Voor tv- en radiodocumentaires wordt PFC meestal als eerste benaderd, en dan staat er ook onmiddellijk een grote groep vrijwilligers klaar om een bijdrage te leveren aan een betere en positievere beeldvorming. Als advocaat is Whittle zelf regelmatig betrokken bij discriminatierechtszaken.
PFC zal niet de enige belangenorganisatie zijn die veel te danken heeft aan het Internet. Toch is het huidige aantal van 80 000 bezoekers per maand van de PFC website een unieke prestatie. Zo wordt elke journalist die opbelt altijd eerst naar de site verwezen, met de suggestie: bel terug als je je hebt ingelezen. Voor de communicatie met 'de buitenwereld' is het door PFC geformuleerde devies: te allen tijde de eigen - vaak gerechtvaardigde - boosheid niet de boventoon te laten voeren. Whittle: 'Onze strategie is dat wij geen vijanden maar vrienden proberen te maken.'

PFC is niet alleen een organisatie gericht op praktische belangen, men probeert ook het denken over (trans)gender te veranderen. Een van de uitgangspunten was en is een 'inclusieve' definiëring van de doelgroep: transgender als parapluterm voor iedereen met een 'gender difference'. Van de hard core transseksueel tot en met mensen die op grond van hun gender performance door de samenleving als 'anders' of 'afwijkend' worden beschouwd. Whittle zelf is al 26 jaar geleden zijn leven als man begonnen, maar ervaart de laatste jaren steeds meer dat gender-identiteit geen vaststaand gegeven is. 'Mijn persoonlijke identiteit is enorm veranderd.'

Een boeiende lezing, die vragen oproept over de kansen voor een meer georganiseerd trans activisme in Nederland dan totnogtoe heeft plaatsgevonden. Een kantoor is daarvoor in elk geval geen voorwaarde, volgens Whittle. 'Ons kantoor bestaat uit een verzameling slaapkamers en keukentafels verspreid over het hele land.'
Press for Change: www.pfc.org.uk

Zie ook op deze site een bespreking van het boek The Transgender Debate, the crisis surrounding gender identities door Stephen Whittle.