Anders dan andere jongens

Lekker wegkruipen met een boek. Een van de dingen die ik als kind het liefste deed. En nog steeds ervaar ik lezen als een aangename manier om even ‘op een andere plek’ te zijn, weg van de beslommeringen van de dag. Wat me altijd fascineert is de vraag wat fijner is: te lezen over een mooie en probleemloze sprookjeswereld of over avonturen die je echt zou kunnen meemaken. Over de kikker die prins werd, of over de jongen die dapper de hongerwinter doorstond. Het jeugdboek ‘Niets zeggen’ van Elly de Vries is een boek van het tweede soort.

Al in de eerste bladzijden valt de rauwe werkelijkheid hard binnen. Hoofdpersoon Mik wordt afgetuigd door een groep jongens uit zijn klas. Het ergste is misschien wel het feit dat hij het aan niemand durft te vertellen. Herkenbaar, en aangrijpend omdat je beseft dat Mik niet het enige kind is dat met zinloos geweld wordt geconfronteerd.
De geslotenheid van Mik heeft te maken met zijn innerlijke worsteling: hij weet van jongsafaan dat hij zich geen jongen maar een meisje voelt. Hoe vertel je dit aan een vader die erop rekent dat je net als je broers van voetballen en andere jongensdingen houdt? Aan het einde van de basisschool lukt het Mik, met hulp van zijn meester, om zijn ouders in te lichten. Hij heeft geluk: ondanks zijn vaders aanvankelijke teleurstelling wil deze hem door dik en dun steunen.
Maar dan komt de middelbare school. De pesters van de basisschool komt hij helaas opnieuw tegen. Maar er is ook zijn klasgenootje Meike, een meisje dat al gauw verliefd wordt op de jongen die anders is dan andere jongens: zachtaardiger, minder macho, en je kunt met hem praten. In afwisselende hoofdstukken vertellen Mik en Meike het verloop van de gebeurtenissen die volgen. Meike hoopt dat haar verliefdheid wederzijds is en dat zij de eerste van haar vriendinnen wordt die met een jongen zoent. Het loopt anders wanneer Mik haar in vertrouwen neemt en vertelt dat hij eigenlijk een meisje is. De teleurstelling en schrik worden Meike te veel: ze is woedend op hem en op het feit dat hij niet is wat zij dacht. In haar gekwetstheid loopt ze de vijanden van Mik tegen het lijf…
Wat dan volgt, is pijnlijk voor Mik maar ook voor Meike. Beiden worstelen met zichzelf en hun geweten en kiezen er tenslotte voor om het er niet bij te laten zitten. Dat laatste brengt hen uiteindelijk weer bij elkaar.
Een indringend boek, geschreven met kennis van zaken over jongens in een meisjeslichaam. Het perspectief van Meike maakt het verhaal extra spannend en invoelbaar. Je ontkomt als lezer niet aan de vraag: hoe zou ik zelf hebben gereageerd?

Aan Lorijn (11 jaar) vroeg ik wat zij van het boek vond.
‘Ik vond het een leuk en spannend boek, maar het is wel erg wat die jongen meemaakt. Ik zou het anderen aanraden te lezen, omdat bijna niemand weet dat zoiets kan wat hij heeft, en omdat het pesten dan misschien stopt. Ik begon aan het eerste hoofdstuk maar toen ik zag dat ze hem in elkaar gingen slaan, sloeg ik dat hoofdstuk gauw over. Later heb ik het begin toch nog gelezen. Wat ik leuk vond aan het boek is dat het goed afloopt.’


Elly de Vries (2006) Niets zeggen. Amsterdam: Sjaloom.