In de jaren vijftig en zestig creëert Virginia Prince eigenhandig een nieuwe gemeenschap in de Verenigde Staten. Ze bevrijdt de heteroseksuele travestiet uit zijn eenzaamheid en geeft hem een gevoel van eigenwaarde en een recept om zijn huwelijk te behouden. Ondanks haarzelf wordt zij haar minderheid ontrouw, en wordt zij in 1966 de eerste "transgender".

Los Angeles 14 april 1959, 13.00. Een aantal heren zit in een kring in een bescheiden benedenwoning in Los Angeles. De meesten houden hun jassen aan. Voor laatkomers wordt niet opengedaan. Iedere man heeft twee koffers. “Heren… de eerste koffer” zegt een korte dunne man. In volkomen stilte openen de mannen hun eerste koffer en kauwen een daarin geplaatst lunchbroodje weg. “Heren… uw tweede koffer.” Een voor een openen de mannen hun koffers. In iedere koffer zit een paar damesschoenen en kousjes.

“Dit zijn tests” vertelt de korte dunne man veertig jaar later aan een journalist. Wie bij binnenkomst een woord zegt, is een politieagent. Wie geen broodje bij zich heeft, is een agent. “En wie zijn schoenen niet past... is zeker een politieagent.”

De korte dunne man is Virginia Prince. Zij is verantwoordelijk voor het uit de kast halen en organiseren van een bijna onzichtbare sociale minderheid in de Verenigde Staten. Al doende heeft zij die minderheid ook een identiteit gegeven. We hebben het over de travestieten.

 Dertig jaren eenzaamheid

Prince motivatie om de travestieten uit de kast te halen is simpel. Vanaf haar tiende levensjaar (in 1922) weet zij dat zij veel liever vrouwenkleding draagt en dat dit niet zomaar een hobby is. In de jaren twintig, dertig en veertig struikelen twee huwelijken over haar travestie en voelt Prince zich verschrikkelijk eenzaam. Er is ook niets voor hetero-travestieten. Zij hebben niets te zoeken in het homocircuit. Zij zijn anders. Zij hebben een vrouw, kinderen en een baan te verliezen. Zij laten zich nergens zien. Lange tijd denkt Prince dat zij de enige travestiet is. Tot in 1946 een psychiater haar vertelt dat hij in Los Angeles van zeker driehonderd andere gevallen weet. Driehonderd! De psychiater vertelt haar zichzelf te accepteren en het zichzelf naar de zin te maken. Hij introduceert haar ook bij een andere travestiet, die weer anderen kent… Vanaf 1949 organiseert Prince geheime bijeenkomsten. Zij heeft het tij niet mee. 

Virginia Prince overleed in mei 2009 op 96-jarige leeftijd

In jaren paranoïde jaren vijftig van Joseph McCarthy en Edgar Hoover laten agenten hun oren hangen naar freudiaans georiënteerde psychologen, die in travestie akelige zaken zien als vrouwenhaat en seksuele perversie, zoals later verbeeld in films als American Psycho en Dressed to Kill. Tot 1967 is travestie strafbaar. De travestieten die in de jaren vijftig bij Prince bij elkaar kwamen waren vooral bang voor chanteurs en politieagenten die hun "hobby" aan hun vrouwen en werkgevers zouden laten weten, waardoor hun huwelijk en baan gevaar zouden lopen. 

TRI-ESS

Als wij die akelige beelden vergeten zijn, is het mede dankzij Prince. Zij geeft hetero-travestieten een positief zelfbeeld. Zij geeft de travestiet het zelfrespect en de strategie die hem in staat stelt om uit de kast te komen. De travestiet pendelt tussen de genders heen en weer. Hij heeft – zoals Prince het noemt – een tweede zelf. De travestiet hecht aan zijn huwelijk, zijn mannelijkheid en zijn verantwoordelijkheden als vader, partner en broodwinner. Hij kan alleen uit de kast gehaald worden met een verhaal dat hij aan zijn vrouw kan vertellen. Prince richt het “genootschap van het tweede zelf” op om dit verhaal aan te leveren. Dit genootschap heet de Society for the Second Self, ook wel TRI-ESS – drie S’sen - genoemd. Dit is nog steeds de grootste organisatie voor travestieten in de VS, met zusterorganisaties in Engeland, Denemarken en Zweden. Het is Prince’s kindje.

 Full Personality Expression

De theorie die Prince gebruikt om de travestieten een stuk eigenwaarde te geven is dat ieder mens mannelijke en vrouwelijke kanten heeft. De maatschappij dwingt ons echter om één van beide genders te kiezen en alleen die kant van onszelf te uiten. Transseksuelen vallen in dezelfde valkuil. Ook zij uiten slechts een kant van henzelf. Prince vindt dat niet goed. Hij gelooft niet in transseksualiteit, want, zegt hij: "Zo kunnen mensen zich nooit helemaal uiten". Het doel van Prince’s travestieclubs is om mensen in staat te stellen om zowel hun mannelijke als vrouwelijke kant te uitten. Daarom noemde Prince zijn eerste club in de jaren zestig de Foundation for Full Personality Expression (FPE). FPE is een voorloper van TRI-ESS.

 Stuurmanskunst

Op deze manier maakte Prince van travestie een kwestie van identiteit in plaats van fetisjisme. Een fetisjist heeft genoeg aan zijn fetisj. Die heeft geen anderen nodig. De travestiet daarentegen, zegt Prince, voelt zich eenzaam als zij zich in een kamertje opsluit. Een travestiet kleedt zich niet alleen als vrouw. Ze wil ook als zodanig gekend en bejegend worden door anderen. Er schuilt een tweede leven in hem dat ook geleefd moet worden. Als hij daartoe in staat gesteld wordt, wordt hij een part-time vrouw. Travestie is geen hobby, meent Prince, het is een noodzaak. Sommige travestieten geven hun dubbelleven op een heel creatieve manier vorm. Een Nederlandse travestiet had bijvoorbeeld als man een baan als leeraar en als vrouw een bijbaantje in een artelier. 

Het in stand houden van de mannelijke en vrouwelijk leefwereld vereist de nodige tact en stuurmanskunst van de travestiet. Prince voorziet daarin.

Etiquette

In boeken als The Transvestite and his wife en Understanding Cross Dressing vertelt hij precies wat de travestiet wel en niet van anderen mag vragen. Als een soort rijdende rechter loopt hij de travestieclubs af, om alle leden precies te vertellen wat wel en niet kan. In Transvestia, het eerste blad voor travestieten, waarvan Prince hoofdredacteur is, beschrijft hij precies hoe de travestiet zich moet gedragen, wat hij mag wensen, en zelfs wat hij geacht wordt te voelen.

Zo meent Prince dat de travestiet zijn travestie niet mag opdringen aan zijn partner. De partner heeft het recht om haar man niet als vrouw te willen kennen. Ze heeft echter niet het recht om te zeggen dat hij niet aan travestie mag doen. "Daarmee zou zij zijn persoonlijkheid ontkennen en de bodem onder het huwelijk vandaan slaan" aldus Prince.

Prince voorziet ook in tips voor kleding, lichaamshouding en wellevendheid. Knieën bij elkaar! Handen over elkaar! Verkleinwoordjes gebruiken! Niet stellend spreken, maar vragend. Prince heeft duizenden travestieten een stuk toonbaarder gemaakt. Vanwege de nadruk op goede manieren hebben bijeenkomsten van TRI-ESS naar het gevoel van sommige leden nog altijd iets van een bejaardensociëteit.

 De partners

Het ideaal van Prince is dat de travestiet samen met zijn partner bij TRI-ESS verschijnt. Een van de manieren waarop Prince de partners wil geruststellen is door TRI-ESS te zuiveren van alles dat lijkt op fetisjisme, homoseksualiteit of transseksualiteit. Het toelaten van transseksuelen en homoseksuelen zou de partner op het idee kunnen brengen dat haar man ook homoseksueel of transseksueel is. In de jaren zestig en zeventig staan de kranten vol verhalen over emanciperende homoseksuelen en transseksuelen. Door hen uit te sluiten bakent Prince de identiteit van de heteroseksuele travestiet af en beschermt hij diens huwelijk. 

Transgender

Het is dan ook ironisch dat Prince, de man die zoveel andersdenkenden uit haar club verbande, uiteindelijk haar eigen grenzen zou overschrijden. In 1966 besloot zij hormonen te gaan gebruiken en full-time als vrouw te leven… Een big no-no  in de tientallen travestieclubs die zij had opgericht. Zij meende zich toen ook geen travestiet meer te mogen noemen. Zoekend naar woorden vond zij de woorden transgenderist en transgender uit voor zichzelf. Tot haar ongenoegen zou de term transgender later gebruikt gaan worden als koepelterm voor al degenen die zich ergens op het continuüm tussen man en vrouw bewegen.

Rabiate ideeen

Prince speelde haar kleine revolutie klaar met behulp van een enorme dosis eigenzinnigheid, die soms grensde aan agressie. Tegen het einde van haar leven grapte zij dat zij liever naar de hel ging dan naar de hemel. “In de hel heb ik veel meer vrienden”.

Prince kon niet lang boos blijven op mensen, maar onvermurwbaar zijn in haar ideeën. Een van die ideeën was dat een genitale operatie altijd fout was, ook voor transseksuelen. Die bestaan overigens niet, vond ze. Prince vertelde dat zij in 1952 een genitale operatie overwoog, toen Christine Jorgensen met haar verhaal naar buiten kwam. De reden…? Jorgensen mocht zich vanwege haar operatie als vrouw kleden, terwijl de niet geopereerde Prince geen vrouwenkleren mocht dragen. Hoe jaloers Prince ook was op Jorgensen, ze is haar hele leven blij gebleven dat zij geen genitale operatie heeft ondergaan. “Het zou de grootste fout in mijn leven zijn geweest” vertelde zij een journalist in de jaren negentig.