achtergrond, recensies, • 11 december 2006
Transgender-films tijdens de Roze Filmdagen 2006
Genderbenders van Spanje tot de Filippijnen
Van 14 t/m 23 december vindt alweer de tiende editie van de Roze Filmdagen plaats in Cinema de Balie, Filmhuis Cavia en de Uitkijk in Amsterdam. Dit jaar zijn er verscheidende films met transgenderonderwerpen te zien.
De Roze Filmdagen is een tweejaarlijks filmfestival met voorstellingen van documentaire- en fictiefilms over homoseksualiteit. Omdat het dit jaar de tiende keer is dat de Roze Filmdagen worden georganiseerd, is de opening groots: op 14 december draait de openingsfilm Quinceañera en daarna is er een openingsfeest in Club 11 (op de bovenste etage van het postgebouw naast Amsterdam CS).
Thema’s tijdens de Roze Filmdagen 2006 zijn onder meer het nieuwe Europa, met films over homo- en transseksualiteit uit Midden- en Oost-Europa, en bloedverwanten, over allerlei soorten familierelaties.
Gedurende het tiendaagse festival zijn er zeven voorstellingen waarin transgender een rol speelt, zowel in fictiefilms als in documentaires. Het aanbod is divers, of het nu gaat over de transseksuele Marieta uit Spanje die steeds in slaap valt en spaart voor haar laatste operatie, de Filippijnse Maximo van twaalf die als vrouw het huishouden van criminele vader en broers runt, of de Iraanse Fariba die zich in Duitsland voordoet als man om asiel aan te vragen. Hieronder volgt een overzicht.
18.15 UHR AB OSTKREUZ
Woensdag 20 december Cinema de Balie 20.00 uur
Jörn Hartmann, Duitsland 2005, 110 min.
Duits gesproken, Engels ondertiteld
Agatha Christie meets Derrick in deze komische èn spannende whodunnit met een gender bender twist. Karin Höhne, een gepensioneerde schooljuf uit Berlijn-Hasselhorst is getuige van een brute moord die zich voltrekt in een passerende trein. De politie-inspecteur neemt haar aangifte niet serieus omdat er geen lichaam gevonden is; hij houdt haar zelfs voor seniel. En dus rest de temperamentvolle Frau Höhne niets anders dan de zaak zelf op te lossen.
Vriendin Rosa wordt ingeschakeld om te helpen en al gauw leidt het spoor naar de kapsalon van Horst Brüller waar Frau Höhne zich ondanks haar leeftijd als stagiaire naar binnen weet te werken. Undercover maar vrij opzichtig gaat ze aan de slag. Een vergiftigde pruik en nog wat lijken bewijzen dat de dader in de kapsalon te ontmaskeren valt. Maar wat ligt in de kelder verborgen en is iedereen wel wie hij/zij zegt dat hij/zij is? Een gecompliceerde en onnavolgbare ontknopingspeech waarbij alle verdachten aanwezig zijn mag natuurlijk niet ontbreken in deze zwart-witte Miss Marple-parodie met een hilarische Ades Zabel, cultfiguur uit de Berlijnse travestiescene.
20 CENTÍMETROS (20 centimeters)
Zaterdag 23 december De Uitkijk 19.15 uur
Ramón Salazar, Spanje 2005, 113 min.
Spaans gesproken, Nederlands ondertiteld
Marieta, een narcoleptische transseksueel, valt op de meest ongelukkige momenten in slaap. Tijdens deze slaapaanvallen is Marieta (geboren Adolfo) in haar dromen een echte vrouw. Ze bezingt haar emoties in een grote musical met over the top choreografieën waarin zij schittert als een diva. In de realiteit werkt Marieta hard om te sparen voor de operatie die de laatste 20 centimeter zal verwijderen die haar volledige vrouwzijn nog in de weg staat. Op de markt komt ze de woest aantrekkelijke El Reponedor tegen en ze is op slag verliefd (en met haar het hele publiek als hij full frontal in beeld verschijnt). Niets lijkt haar geluk in de weg te staan, want hij valt ook als een blok voor haar. Maar wie had gedacht dat deze kanjer ook voor haar kanjer van 20 centimeter zou vallen? Marieta staat voor een groot dilemma; kiezen voor de man van haar leven of kiezen voor haar identiteit als vrouw. Een typisch Spaanse film, die door de karakters met hun hart op de tong, doet denken aan vroegere Pedro Almodóvar films.
THE BLOSSOMING OF MAXIMO OLIVEROS (Ang pagdadalaga ni Maximo Oliveros)
Vrijdag 22 december De Uitkijk 19.15 uur
Auraeus Solito, Filippijnen 2005, 100 min.
Filippijns/Tagalog gesproken, Engels ondertiteld
In deze bijzondere film worden we meegenomen naar de sloppenwijken van Manilla waar Maximo met zijn twee oudere broers en vader woont. De 12-jarige jongen is een flamboyante diva die het huishouden runt en op onnavolgbare wijze door de smalle, grauwe en vieze steegjes paradeert. Zijn ruige broers en vader houden zich in leven door allerhande criminele activiteiten; handel in gestolen telefoons, illegale loterijen, en soms zwaardere zaken. De situatie wordt ingewikkeld als Maximo verliefd wordt op Victor, de nieuwe wijkagent. Aangezien Victor niet corrupt en dus niet omkoopbaar is, zijn pa en broers niet blij met deze ontwikkeling. Vooral niet omdat hij hen op het spoor is betreffende een moordzaak. Maximo komt in een hopeloos conflict van loyaliteiten terecht, zijn criminele, maar gelukkige familie aan de ene kant en Victor aan de andere kant. Een dramatische ontknoping wordt onvermijdelijk. De ambivalente relatie tussen Maximo en Victor, ergens tussen kalverliefde, heldenverering en katholieke devotie in, en het rauwe leven in de krioelende sloppen van Manilla maken dit een terecht al veel bekroonde film.
FREMDE HAUT (Unveiled)
Zaterdag 16 december De Uitkijk 19.15 uur
Dinsdag 19 december Cinema de Balie 22.00 uur
Angelina Maccarone, Duitsland 2005, 97 min.
Duits, Perzisch en Engels gesproken, Nederlands ondertiteld
Fariba is een jonge vrouw uit Teheran, die vanwege haar seksuele voorkeur naar Duitsland vlucht. Ze komt landgenoot Siamak, die politiek asiel heeft aangevraagd, in hetzelfde detentiecentrum terecht. Farib asielaanvraag is volkomen kansloos, maar Siamak krijgt een tijdelijke verblijfsvergunning. Hij pleegt echter zelfmoord voor dit heuglijke nieuws hem bereikt, wat Fariba op een idee brengt. Het lukt haar zijn identiteit aan te nemen en ze wordt overgeplaatst naar een asielzoekerscentrum in de provincie. Fariba/Samiak vindt werk in een Sauerkrautfabriek waar ze te maken krijgt met de vooroordelen en het onbegrip van het Duitse platteland. Maar in de fabriek ontmoet ze ook Anna, een aantrekkelijke jonge moeder, die net als Fariba verlangt naar de grote stad. En Anna voelt zich al snel aangetrokken tot deze intrigerende collega. Fremde Haut is een prachtig liefdesverhaal maar ook een politieke film, de achterliggende problematiek in dit fictieve drama is universeel en zeer actueel.
GO WEST
Zaterdag 16 december Cinema de Balie 20.00 uur
Ahmed Immovic, Bosnië-Herzegovina 2005, 96 min.
Bosnisch gesproken, Engels ondertiteld
In de jaren negentig probeert cellist Kenan, een moslim, met zijn geliefde Milan, een Bosnische Serviër, het belegerde Sarajevo te ontvluchten. Ze willen naar Milan’s geboortedorp in het zuiden van Bosnië om van daar naar Nederland uit te wijken. Bij een controlepost van de Bosnische Serviërs moet iedereen de trein uit en worden de moslims afgevoerd. Wachtend op de soldaten ziet Milan maar een uitweg om zijn vriend te redden; Kenan wordt ter plekke verkleed als vrouw. Milan vertelt de soldaten dat ze gaan trouwen in zijn door het Servische leger bezette geboorteplaats. Daar aangekomen moet Kenan volhouden dat hij Milan’s verloofde is, alleen Milan’s beste vriend is op de hoogte van het geheim. Milan moet zelf gaan vechten en laat Kenan achter bij zijn vader. Kenan houdt zich voor dat hij op een dag aan de waanzin van de oorlog kan ontsnappen en wacht tot Milan terug zal keren van het front. Het homoseksuele aspect van de film heeft veel stof doen opwaaien in Bosnië. Regisseur Ahmed Imamovic en zijn 9-jarige zoon zijn hierom zelfs met de dood bedreigd.
MARBLE ASS (Dupe od mramora)
Donderdag 21 december Filmhuis Cavia 22.00 uur
Zelimir Zilnik, Servië 1995, 80 min.
Servisch gesproken, Engels ondertiteld Serbian, English subtitles
Een terugblik in de tijd naar de allereerste editie van de Roze Filmdagen, toen regisseur Zelimir Zilnik te gast was, en een mooie gelegenheid om deze film te vergelijken met recentere producties uit het Nieuwe Europa. Een vervallen huis in een buitenwijk van Belgrado is het onderkomen van een merkwaardig samenraapsel van dienstweigeraars. Merlyn, die als travestiet met prostitutie de kost verdient en vele jonge soldaten heeft bediend, gelooft op die manier een persoonlijke bijdrage te leveren aan de vrede. Sanela verdient ook als dame van lichte zeden de kost en is realistischer ingesteld dan Merlyn. Ze weet dat ze met 37 gewoon een oudere hoer is. Dzoni, ex-geliefde, komt terug uit de oorlog met de nodige beschadigingen in zijn hoofd. Vol nauwelijks onderdrukte razernij houdt hij zich samen met zijn vrienden met allerhande vuile zaakjes bezig.
De verlorenheid van de mens, de oorlogstrauma's en het zware werk van overleven monden uit in een spiraal van geweld en tegengeweld. Een film over een maatschappij in oorlog, over ondergang van een hele beschaving en de strijd van enkelingen daartegen.
TRANSPARANT
Zondag 17 december Filmhuis Cavia 22.00 uur
Jules Rosskam, VS 2005, 60 min.
Engels gesproken, niet ondertiteld
Bijna 20 Female-to-Male transseksuelen worden geïnterviewd in deze documentaire die de definities van moeder- en vaderschap op een heel ander niveau brengen. De geïnterviewde transmen kregen overwegend kinderen toen ze zich nog vrouw noemden, maar sommigen werden zelfs tijdens de transitie zwanger. Deze FTM-ouders komen voornamelijk uit het conservatieve zuiden van de VS, maar ook daar brengen de meesten hun kinderen toch zonder veel problemen op. Een aantal ouders hebben echter moeite met de rol die zij vervullen voor hun kinderen. Matt vindt gewoon dat hij allebei is, zowel vader als moeder, maar Kim liet zijn zoon bij zijn biologische vader om hem de pijnlijke waarheid te besparen. Zeer interessante documentaire die het dagelijks leven toont van deze ouders middels vragen omtrent gender, vader- en moederschap, ouderlijke macht en acceptatie.
+VOORFILM: HEY JIMMY
Ming-Chieh Sung, Taiwan 2004, 16 min.
Jimmy leeft met zijn moeder in Taiwan waar hij erg opvalt omdat hij half Afro-Amerikaans, half Taiwanees is en zich graag als vrouw voordoet.
Meer informatie: www.rozefilmdagen.nl
De Roze Filmdagen is een tweejaarlijks filmfestival met voorstellingen van documentaire- en fictiefilms over homoseksualiteit. Omdat het dit jaar de tiende keer is dat de Roze Filmdagen worden georganiseerd, is de opening groots: op 14 december draait de openingsfilm Quinceañera en daarna is er een openingsfeest in Club 11 (op de bovenste etage van het postgebouw naast Amsterdam CS).
Thema’s tijdens de Roze Filmdagen 2006 zijn onder meer het nieuwe Europa, met films over homo- en transseksualiteit uit Midden- en Oost-Europa, en bloedverwanten, over allerlei soorten familierelaties.
Gedurende het tiendaagse festival zijn er zeven voorstellingen waarin transgender een rol speelt, zowel in fictiefilms als in documentaires. Het aanbod is divers, of het nu gaat over de transseksuele Marieta uit Spanje die steeds in slaap valt en spaart voor haar laatste operatie, de Filippijnse Maximo van twaalf die als vrouw het huishouden van criminele vader en broers runt, of de Iraanse Fariba die zich in Duitsland voordoet als man om asiel aan te vragen. Hieronder volgt een overzicht.
18.15 UHR AB OSTKREUZ
Woensdag 20 december Cinema de Balie 20.00 uur
Jörn Hartmann, Duitsland 2005, 110 min.
Duits gesproken, Engels ondertiteld
Agatha Christie meets Derrick in deze komische èn spannende whodunnit met een gender bender twist. Karin Höhne, een gepensioneerde schooljuf uit Berlijn-Hasselhorst is getuige van een brute moord die zich voltrekt in een passerende trein. De politie-inspecteur neemt haar aangifte niet serieus omdat er geen lichaam gevonden is; hij houdt haar zelfs voor seniel. En dus rest de temperamentvolle Frau Höhne niets anders dan de zaak zelf op te lossen.
Vriendin Rosa wordt ingeschakeld om te helpen en al gauw leidt het spoor naar de kapsalon van Horst Brüller waar Frau Höhne zich ondanks haar leeftijd als stagiaire naar binnen weet te werken. Undercover maar vrij opzichtig gaat ze aan de slag. Een vergiftigde pruik en nog wat lijken bewijzen dat de dader in de kapsalon te ontmaskeren valt. Maar wat ligt in de kelder verborgen en is iedereen wel wie hij/zij zegt dat hij/zij is? Een gecompliceerde en onnavolgbare ontknopingspeech waarbij alle verdachten aanwezig zijn mag natuurlijk niet ontbreken in deze zwart-witte Miss Marple-parodie met een hilarische Ades Zabel, cultfiguur uit de Berlijnse travestiescene.
20 CENTÍMETROS (20 centimeters)
Zaterdag 23 december De Uitkijk 19.15 uur
Ramón Salazar, Spanje 2005, 113 min.
Spaans gesproken, Nederlands ondertiteld
Marieta, een narcoleptische transseksueel, valt op de meest ongelukkige momenten in slaap. Tijdens deze slaapaanvallen is Marieta (geboren Adolfo) in haar dromen een echte vrouw. Ze bezingt haar emoties in een grote musical met over the top choreografieën waarin zij schittert als een diva. In de realiteit werkt Marieta hard om te sparen voor de operatie die de laatste 20 centimeter zal verwijderen die haar volledige vrouwzijn nog in de weg staat. Op de markt komt ze de woest aantrekkelijke El Reponedor tegen en ze is op slag verliefd (en met haar het hele publiek als hij full frontal in beeld verschijnt). Niets lijkt haar geluk in de weg te staan, want hij valt ook als een blok voor haar. Maar wie had gedacht dat deze kanjer ook voor haar kanjer van 20 centimeter zou vallen? Marieta staat voor een groot dilemma; kiezen voor de man van haar leven of kiezen voor haar identiteit als vrouw. Een typisch Spaanse film, die door de karakters met hun hart op de tong, doet denken aan vroegere Pedro Almodóvar films.
THE BLOSSOMING OF MAXIMO OLIVEROS (Ang pagdadalaga ni Maximo Oliveros)
Vrijdag 22 december De Uitkijk 19.15 uur
Auraeus Solito, Filippijnen 2005, 100 min.
Filippijns/Tagalog gesproken, Engels ondertiteld
In deze bijzondere film worden we meegenomen naar de sloppenwijken van Manilla waar Maximo met zijn twee oudere broers en vader woont. De 12-jarige jongen is een flamboyante diva die het huishouden runt en op onnavolgbare wijze door de smalle, grauwe en vieze steegjes paradeert. Zijn ruige broers en vader houden zich in leven door allerhande criminele activiteiten; handel in gestolen telefoons, illegale loterijen, en soms zwaardere zaken. De situatie wordt ingewikkeld als Maximo verliefd wordt op Victor, de nieuwe wijkagent. Aangezien Victor niet corrupt en dus niet omkoopbaar is, zijn pa en broers niet blij met deze ontwikkeling. Vooral niet omdat hij hen op het spoor is betreffende een moordzaak. Maximo komt in een hopeloos conflict van loyaliteiten terecht, zijn criminele, maar gelukkige familie aan de ene kant en Victor aan de andere kant. Een dramatische ontknoping wordt onvermijdelijk. De ambivalente relatie tussen Maximo en Victor, ergens tussen kalverliefde, heldenverering en katholieke devotie in, en het rauwe leven in de krioelende sloppen van Manilla maken dit een terecht al veel bekroonde film.
FREMDE HAUT (Unveiled)
Zaterdag 16 december De Uitkijk 19.15 uur
Dinsdag 19 december Cinema de Balie 22.00 uur
Angelina Maccarone, Duitsland 2005, 97 min.
Duits, Perzisch en Engels gesproken, Nederlands ondertiteld
Fariba is een jonge vrouw uit Teheran, die vanwege haar seksuele voorkeur naar Duitsland vlucht. Ze komt landgenoot Siamak, die politiek asiel heeft aangevraagd, in hetzelfde detentiecentrum terecht. Farib asielaanvraag is volkomen kansloos, maar Siamak krijgt een tijdelijke verblijfsvergunning. Hij pleegt echter zelfmoord voor dit heuglijke nieuws hem bereikt, wat Fariba op een idee brengt. Het lukt haar zijn identiteit aan te nemen en ze wordt overgeplaatst naar een asielzoekerscentrum in de provincie. Fariba/Samiak vindt werk in een Sauerkrautfabriek waar ze te maken krijgt met de vooroordelen en het onbegrip van het Duitse platteland. Maar in de fabriek ontmoet ze ook Anna, een aantrekkelijke jonge moeder, die net als Fariba verlangt naar de grote stad. En Anna voelt zich al snel aangetrokken tot deze intrigerende collega. Fremde Haut is een prachtig liefdesverhaal maar ook een politieke film, de achterliggende problematiek in dit fictieve drama is universeel en zeer actueel.
GO WEST
Zaterdag 16 december Cinema de Balie 20.00 uur
Ahmed Immovic, Bosnië-Herzegovina 2005, 96 min.
Bosnisch gesproken, Engels ondertiteld
In de jaren negentig probeert cellist Kenan, een moslim, met zijn geliefde Milan, een Bosnische Serviër, het belegerde Sarajevo te ontvluchten. Ze willen naar Milan’s geboortedorp in het zuiden van Bosnië om van daar naar Nederland uit te wijken. Bij een controlepost van de Bosnische Serviërs moet iedereen de trein uit en worden de moslims afgevoerd. Wachtend op de soldaten ziet Milan maar een uitweg om zijn vriend te redden; Kenan wordt ter plekke verkleed als vrouw. Milan vertelt de soldaten dat ze gaan trouwen in zijn door het Servische leger bezette geboorteplaats. Daar aangekomen moet Kenan volhouden dat hij Milan’s verloofde is, alleen Milan’s beste vriend is op de hoogte van het geheim. Milan moet zelf gaan vechten en laat Kenan achter bij zijn vader. Kenan houdt zich voor dat hij op een dag aan de waanzin van de oorlog kan ontsnappen en wacht tot Milan terug zal keren van het front. Het homoseksuele aspect van de film heeft veel stof doen opwaaien in Bosnië. Regisseur Ahmed Imamovic en zijn 9-jarige zoon zijn hierom zelfs met de dood bedreigd.
MARBLE ASS (Dupe od mramora)
Donderdag 21 december Filmhuis Cavia 22.00 uur
Zelimir Zilnik, Servië 1995, 80 min.
Servisch gesproken, Engels ondertiteld Serbian, English subtitles
Een terugblik in de tijd naar de allereerste editie van de Roze Filmdagen, toen regisseur Zelimir Zilnik te gast was, en een mooie gelegenheid om deze film te vergelijken met recentere producties uit het Nieuwe Europa. Een vervallen huis in een buitenwijk van Belgrado is het onderkomen van een merkwaardig samenraapsel van dienstweigeraars. Merlyn, die als travestiet met prostitutie de kost verdient en vele jonge soldaten heeft bediend, gelooft op die manier een persoonlijke bijdrage te leveren aan de vrede. Sanela verdient ook als dame van lichte zeden de kost en is realistischer ingesteld dan Merlyn. Ze weet dat ze met 37 gewoon een oudere hoer is. Dzoni, ex-geliefde, komt terug uit de oorlog met de nodige beschadigingen in zijn hoofd. Vol nauwelijks onderdrukte razernij houdt hij zich samen met zijn vrienden met allerhande vuile zaakjes bezig.
De verlorenheid van de mens, de oorlogstrauma's en het zware werk van overleven monden uit in een spiraal van geweld en tegengeweld. Een film over een maatschappij in oorlog, over ondergang van een hele beschaving en de strijd van enkelingen daartegen.
TRANSPARANT
Zondag 17 december Filmhuis Cavia 22.00 uur
Jules Rosskam, VS 2005, 60 min.
Engels gesproken, niet ondertiteld
Bijna 20 Female-to-Male transseksuelen worden geïnterviewd in deze documentaire die de definities van moeder- en vaderschap op een heel ander niveau brengen. De geïnterviewde transmen kregen overwegend kinderen toen ze zich nog vrouw noemden, maar sommigen werden zelfs tijdens de transitie zwanger. Deze FTM-ouders komen voornamelijk uit het conservatieve zuiden van de VS, maar ook daar brengen de meesten hun kinderen toch zonder veel problemen op. Een aantal ouders hebben echter moeite met de rol die zij vervullen voor hun kinderen. Matt vindt gewoon dat hij allebei is, zowel vader als moeder, maar Kim liet zijn zoon bij zijn biologische vader om hem de pijnlijke waarheid te besparen. Zeer interessante documentaire die het dagelijks leven toont van deze ouders middels vragen omtrent gender, vader- en moederschap, ouderlijke macht en acceptatie.
+VOORFILM: HEY JIMMY
Ming-Chieh Sung, Taiwan 2004, 16 min.
Jimmy leeft met zijn moeder in Taiwan waar hij erg opvalt omdat hij half Afro-Amerikaans, half Taiwanees is en zich graag als vrouw voordoet.
Meer informatie: www.rozefilmdagen.nl
