Mirjam van der Spekrecensies, 1 mei 1996

Pleidooi tegen sekse-apartheid

Het jaar 2050 volgens Martine Rothblatt

Het jaar 2050. Ergens op aarde wordt een kind geboren en in plaats van te roepen, "een jongen!" of "een meisje!" houdt men het bij "een mens!" Het feit dat het kind een penis of een vagina heeft wordt totaal irrelevant gevonden. Op het geboortekaartje van dit kind, noem het voor het gemak Micha, staan geen woorden die naar een geslacht verwijzen, zoals zoon, dochter, hij of zij. Sterker nog, het begrip geslacht bestaat niet meer, waardoor deze woorden hun betekenis hebben verloren.

 

Martine RothblattMicha groeit op tot een soort Rambo. Sterk, agressief en snel met de vuisten. Niemand die het opmerkelijk vindt dat er geen penis in de jeans schuilgaat maar een vagina, voor zover dit eventueel bekend is bij de buitenwereld.
Op volwassen leeftijd trouwt Micha met Ciske, die toevallig ook een vagina heeft. Is hier sprake van een homo-huwelijk, waarover in de huidige tijd zoveel wordt geschreven? Nee! Elk mens heeft namelijk een uniek geslacht, die de man/vrouw dualiteit van tegenwoordig overstijgt. Het begrip homoseksueel heeft daarom geen betekenis meer. Mensen worden verliefd op mensen, op basis van hun gevoelens voor elkaar, niet op basis van hun genitaliën.

Zoveel mensen, zoveel seksen
Zo'n wereld wordt geschetst in Martine Rothblatt's boek The apartheid of Sex. Rothblatt houdt een pleidooi voor het afschaffen van de man/vrouw tweedeling in de maatschappij. In plaats daarvan kan elk mens, ongeacht de aanwezige genitaliën, zelf uiting geven aan de persoonlijkheid. Er zijn dan net zo veel seksen als er mensen zijn.
Rothblatt draagt argumenten aan om deze gedachte te ondersteunen. In de verschillende hoofdstukken worden achtereenvolgens de biologische, historische, culturele en juridische aspecten behandeld. De vergelijking tussen racisme en seksisme wordt veelvuldig gemaakt. Het is tegenwoordig algemeen geaccepteerd dat je mensen niet mag indelen op grond van hun huidskleur, waarom dan wel op grond van hun genitaliën? Aan het eind van het boek heeft Rothblatt overtuigend aangetoond, dat er geen basis is voor onze huidige indeling in twee geslachten.

Biologie geen lot

In het nawoord vertelt de auteur over zichzelf. Rothblatt is het leven begonnen als man. Hij/zij werd advocaat, trouwde en stichtte een gezin. Enkele jaren geleden besloot Rothblatt van geslacht te veranderen. De vrouw in zichzelf was in het verleden niet voldoende tot uiting gekomen. Rothblatt had het gevoel dat er meer kanten aan zijn/haar persoonlijkheid zaten dan alleen de mannelijke. Inmiddels leeft Rothblatt als vrouw. Hij/zij heeft nog steeds een relatie met zijn/haar vrouw van voor de transformatie. Hun vier kinderen hebben nu twee vrouwen als ouders, maar noemen hen nog steeds mama en papa. Zijn/haar sekseverandering heeft Rothblatt doen inzien dat biologie geen lot hoeft te zijn.

Onder de kleren

Tijdens het lezen van dit boek merkte ik dat ik anders naar mannen en vrouwen ging kijken. Zelf biseksueel, uit overtuiging dat geslacht onbelangrijk hoort te zijn, ben ik mij nog meer bewust geworden van het feit dat ik mensen toch automatisch indeel in twee groepen. Door The Apartheid of Sex heb ik een andere bril op gekregen. Ik zie meer de mens en minder of er toevallig een penis of een vagina onder de kleren zit. Toch blijf ik met een paar vragen zitten. Rothblatt voert aan dat genitaliën onbelangrijk zijn voor het bepalen van iemands geslacht. Maar Rothblatt zelf heeft zijn/haar genitaliën chirurgisch laten veranderen. Waarom was dit nodig, als je met een penis ook een vrouw kunt zijn? Zo ontkomt Rothblatt zelf ook niet aan de man/vrouw dualiteit. Hij/zij heeft niet een unieke eigen sekse, maar ging eerst als man en nu als vrouw door het leven.
Verder schrijft Rothblatt wel erg lichtzinnig over deze chirurgische ingrepen. Alsof het om het trekken van een kies gaat. Hij/zij doet het voorkomen alsof in de toekomst iedere volwassene even bij de plastische chirurg zijn/haar lichaam in de gewenste vorm kan laten modelleren.
Rothblatt's eigen levenspad toont eens te meer hoe moeilijk het kennelijk is, te ontkomen aan het feit dat wij onszelf als mannen en vrouwen ervaren en op het relationele vlak vaak een voorkeur hebben voor mannen of voor vrouwen. Toch zet dit boek je aan het denken over een toekomst waarin het hele gender-continum vrij toegankelijk is voor elk individu.



Martine Rothblatt: The apartheid of Sex. f 26.65