Het Transgender Toilet wordt verkiezingsissue in de VS

Door Arianne van der Ven

Over drie maanden zijn er verkiezingen in Noord Carolina. De zittende republikeinse gouverneur Pat McCrory wil worden herkozen. Hij heeft nu de aandacht van de gehele Verenigde Staten op zich gericht door een wet te tekenen die transgenders verbiedt om een toilet te gebruiken, anders dan bedoeld voor de sekse die in hun paspoort vermeld staat. Hoe komt de Amerikaanse politiek aan zijn fascinatie voor het toiletgebruik van transgenders?

Transgenders spelen in de VS een rol die wij in Europa - en zeker in Nederland - helemaal niet kennen. Volgens bladen als The New York Times en The Atlantic staan transgenders in de VS in het brandpunt van een cultuurstrijd. Daardoor staan zij wekelijks heel prominent in alle belangrijke nationale bladen. Maar dan wel op een manier die je geen enkele kwetsbare groep toewenst.

Het begon ermee dat president Obama in 2014 op feestelijke wijze een genderneutraal toilet opende in het Witte Huis. Tegelijkertijd schreef de president een richtlijn uit voor een nieuwe interpretatie van Title IX. Title IX is een wet die al sinds 1962 bestaat. De wet verbiedt discriminatie op basis van sekse in scholen en universiteiten die overheidsgeld ontvangen. In zijn nieuwe richtlijn verordonneert de president dat Title IX nu ook van toepassing is op transgender studenten en dat transgender scholieren de toilet- en douchefaciliteiten van hun doelgeslacht mogen gebruiken.

Er was al snel een reactie van republikeinse presidentskandidaten als Ted Cruz en Donald Trump. Cruz houdt vol dat deze richtlijn ertoe leidt dat “als vrouwen verklede verkrachters” toegang krijgen tot de meidendouche. Trump noemt de richtlijn simpelweg “disgusting”. Het toiletgebruik van transgenders is hiermee gepolitiseerd en een verkiezingsissue geworden. De grootste slachtoffers hiervan zijn transgenders in staten waar republikeinse gouverneurs herkozen willen worden, zoals North Carolina.

Gouverneur Pat McGrory wil herkozen worden

Plaatselijke politiek

In de Amerikaanse politiek worden op drie bestuurlijke niveaus wetten, verordeningen en richtlijnen gemaakt: op nationaal niveau in Washington, op het niveau van de individuele Staat en ten slotte op het niveau van de gemeente. Vaak schrijven gemeentebesturen van grote steden meer progressieve antidiscriminatie wetgeving dan de staat doet. Zolang dit niet in strijd met elkaar is, mag dit. Zo nam het door democraten gedomineerde gemeentebestuur van de hoofdstad van Noord Carolina zich een aantal maanden geleden voor om een plaatselijke verordening uit te vaardigen die transgenders toestaat om gebruik te maken van het toilet van hun doelgeslacht.

Hierop heeft het Lagerhuis van de staat Noord Carolina een speciale spoedzitting bijeengeroepen om een wet aan te nemen die het transgenders juist verbiedt om op het toilet van hun doelgeslacht zitting te nemen. Drie uur nadat de wet door het Lagerhuis was, tekende de republikeinse gouverneur McCrory de wet. Daarmee is, aldus McCrory, de dreiging afgeweerd dat “seksuele delinquenten” en “mannelijke roofdieren” zich toegang kunnen verschaffen tot het damestoilet. Er is overigens in North Caroline geen geval bekend van een seksueel deliquent die zich in vrouwenkleren hult om zich toegang te verschaffen tot het damestoilet.

Ook in de staten Tennesee en Arkansas zijn initiatieven van gemeentelijke overheden om non-discriminatieregelingen te treffen voor transgenders nipt voorkomen door republikeinse lagerhuizen, die binnenkort herkozen moeten worden.  

De Human Rights Campaign – die opkomt voor GLBT-rechten in de VS – telt in 2014 en 2015 in totaal 160 wetinitiatieven die gericht waren tegen GLBT-mensen. Vaak zijn deze wetsinitiatieven symbolische gebaren, waarvan van te voren vaststaat dat ze worden weggestemd door een democratische meerderheid in een hoger- of lagerhuis, of zullen worden gevetood door democratische gouverneurs. Waarom worden de wetsvoorstellen dan toch ingediend?

Cultuuroorlog

Volgens het blad The Atlantic gaat het hierbij om een cultuuroorlog. In 2014 scoorde de GLBT-gemeenschap een paar belangrijke nationale overwinningen. Zo was er de legalisering van het homohuwelijk door het hooggerechtshof. Ook transgenders kwamen in 2014 sterk in beeld. De inclusie van transgenders in Title IX en ook het opnemen van transgenderzorg in ziektekostenvergoedingen, heeft heel veel publiciteit gekregen. Om nog maar te zwijgen van series als Transparent en de publiciteit rond beroemdheden als Caitlyn Jenner. Transgender issues zijn high profile geworden.

Dit leidt ertoe dat conservatieve politici die hun kiezers willen mobiliseren om naar de stembus te komen, anti GLBT-wetgeving voorstellen. Vaak betreft het hier politici als McCrory, die zich nooit eerder met GLBT-zaken hebben bezig gehouden. Omgekeerd proberen democratische politici zich te profileren met progressieve wetgeving. Dit leidt tot stortvloed van wetgeving voor transgenders, waarbij democraten en republikeinen vaak op elkaar reageren.

Twee issues

De Human Rights Campaign (HRC) bestudeert de golf van anti GLBT-wetgeving en ziet hierbij twee issues steeds terug komen. De meest voorkomende anti GLBT-wetgeving is gericht op de bescherming van “religieuze vrijheid”. Hiermee wordt bedoeld dat werkgevers en bedrijfseigenaren met een religieuze overtuiging, deze mogen aanvoeren om een GLBT-persoon te discrimineren. Dat wil zeggen dat een christelijke of islamitische hoteleigenaar een homostel de toegang mag ontzeggen tot zijn hotel. Het tweede grote thema betreft het toiletgebruik van transgenders.

De HRC stelt zich op het standpunt dat de wet van McCrory geen lang leven is beschoren. De wet is bijvoorbeeld in strijd met Title IX, waardoor alle onderwijsinstellingen in de staat ineens een gapend gat in hun financiering hebben. Ook het bedrijfsleven steigert. Tachtig bedrijven, waaronder Apple, Facebook en Bank of America - de grootste werkgever in de staat – hebben een protestbrief aan de gouverneur gestuurd. Zij noemen de wet “slecht voor onze werknemers”. Het bedrijf PayPal trekt een investering in Charlotte in die de staat 400 arbeidsplaatsen op had moeten leveren. Een grote vliegtuigmaatschappij die in Charlotte haar thuisbasis heeft, dreigt die te verhuizen naar een andere staat. Artiesten als Bruce Springsteen zeggen concerten af en een aantal staten en steden hebben alle reizen van hun employees naar de staat gecanceld.

Voor de ambtswoning van McGrory staan GLBT-mensen te scanderen. De gouverneur laat ondertussen aan zijn kiezers weten dat “u dus wel op mij moet stemmen als u niet wilt dat veroordeelde seksedelinquenten dadelijk toegang krijgen tot het damestoilet”. Hoe meer kabaal de protesters voor zijn woning maken, hoe meer waarschijnlijk het is dat de stemmers van McCrory naar de stemhokjes gaan en McCrory herkozen wordt.

Aandacht die je geen mens toewenst

Ondertussen worden transgenders in Amerika letterlijk ziek van alle aandacht voor hun toiletgebruik. Toiletgebruik door transgenders was eigenlijk nooit echt een issue. Nu wel. Een peiling door het Williams instituut, een denktank, toont aan dat 68% van de transgenders weleens beschimpt is tijdens het gebruik van het toilet. Het blad The Economist citeert Kim Hunt, een onderzoeker van de AIDS Foundation in Chicago, die meldt dat sommige transgenders de hele dag niet drinken om maar niet naar het toilet te hoeven. Veel transgenders zijn bang om uit het toilet verwijderd te worden. Dat leidt tot dehydratie, urineweginfecties en nierproblemen, aldus Hunt. Dat leidt weer tot acties van plaatselijke overheden in liberale staten om bedrijven te verplichten om enkelvoudige wc’s te installeren die toegankelijk zijn voor alle genders. New York, San Francisco, Washington, Philadelphia, Austin, Seattle, Santa Fe, allemaal hebben ze gedurende de laatste maanden zo’n plaatselijke verordening in het leven geroepen.

Dit kan echter nauwelijks vooruitgang genoemd worden. Transgenders in de VS hebben last van een heksenjacht door politici die over hun rug herkozen willen worden. Er was een tijd dat we dachten dat aandacht voor transgenderzaken uiteindelijk altijd goed zou zijn. Maar dit is aandacht die je geen mens toewenst.

Weetjes

Inmiddels heeft Emily Ray Wagonner van MIT een kaart gemaakt van transgender vriendelijke openbare toiletten in North Carolina. Klik hier voor de kaart.

Tot slot laat trans beroemdheid Caitlyn Jenner weten dat ze helemaal weg is van Ted Cruz. Ze wil zijn trans policy advisor wil worden.