Commentaar
'Hoera, het is een mensje!'
'Hoera, het is een mensje!' is gericht op ouders van kinderen met genderdysforie: jongens die zich heel meisjesachtig gedragen en meisjes die zich heel jongensachtig gedragen. Het boekje geeft naast inzicht in de problematiek vooral een aantal handvaten voor de dagelijkse praktijk in het omgaan met genderdysfore kinderen en hun omgeving. De schrijfster zet onder andere uiteen welke keuzen in openheid welke voor- en nadelen kunnen hebben voor het kind, de ouders, het gezin en de omgeving. De problemen waarmee deze kinderen in de puberteit te maken kunnen krijgen, en de (on)mogelijkheden van professionele hulpverlening komen aan de orde. Het boekje is geschreven vanuit de ervaringen van de schrijfster met één van haar zoons, die zoals hij het zelf benoemt van meisjesdingen houdt, en haar activiteiten als vrijwilliger bij Berdache, de zelfhulpgroep voor ouders van genderdysfore kinderen.
Els Schijf
Hoera, het is een mensje!
Landelijk Bureau
Humanitas, 1999
Als ouders van een genderdysfoor kind zouden wij onvoorwaardelijk en zonder verder gezeur achter 'Hoera, het is een mensje!' willen gaan staan; blij en opgelucht dat er eindelijk zo'n, als 'leidraad' bedoeld, boekje voor ouders op de arkt is.
Helaas: het goed bedoelde boekje roept bij ons irritaties op waarover we moeilijk kunnen heenstappen. Die irritaties hebben slechts zijdelings te maken met de stijl-, taal- en zetfouten ('Ik ken een ouderpaar die elke keer herhalen'). Ronduit storend vinden we het, dat de auteur het genderdysfore kind plaatst in een ouderwets-burgerlijk middenklasse heterogezinnetje (moeder in jurk, vader in pak), waar dat kind zijn/haar broertje(s) en/of zusje(s) heeft met wie het moet kiezen uit traditioneel gescheiden jongens- en meisjesspeelgoed.
Moeite hebben wij voorts met het hulpverleners-toontje: 'De meeste ouders hebben voldoende mensen om zich heen die bereid zijn een luisterend oor te bieden en mee te denken'. 'Een stevig zelfverzekerd kind kan veel meer hebben dan een kind dat minder goed in het vel zit.' En: 'Weet je op een goede manier met genderdysforie om te gaan, dan zul je merken dat het een verrijking kan be-tekenen voor het hele gezin'.
Een ander punt. Auteur Els Schijf zal het hopelijk niet zelf hebben bedacht, maar ook met het napraten van al dan niet vermeende experts kun je niet voorzichtig genoeg zijn. Wij doelen op het vanzelfsprekende gemak waarmee zij een onderscheid aanbrengt tussen sekse ('het biologische geslacht') en gender ('het psychologische geslacht'), alsof het om een voldongen feit gaat. Gender is een doodnormaal Engels woord, dat in de Nederlandstalige woordenboeken niet voorkomt. Het geeft ten eerste de grammaticale classificatie aan van mannelijk, vrouwelijk, onzijdig en ten tweede de sekse, in de zin van natuurlijk geslacht. Het 'psychologische' zit hem dus niet in de 'gender' maar in de 'onvrede' ermee.
Kortom: we betreuren het dat 'Hoera, het is een mensje!' niet is geworden wat het had moeten zijn: een helder geschreven, terzake correcte en voor eenieder bruikbare uiteenzetting. Maar dat het boekje er is, blijft in zekere zin een aanwinst, al was het maar om te dienen als adreswijzer.
