Manhood, Straightboy Lessons, A Boy Named Sue

Herkenning. En nieuwsgierigheid, ook wel. Dat zijn de redenen waarom ik naar transgenderfilms ga. Lijkt mijn leven op dat van de hoofdpersonen? Wil ik de keuzes maken die zij maken? Op het transgenderfilmfestival in de Balie zag ik het FTM-programma, dat bestond uit drie korte films: Manhood, Straightboy Lessons en A Boy Named Sue. Herkenning wordt bemoeilijkt omdat alle drie de films uit Amerika komen, uit dezelfde stad zelfs: San Francisco. De emotie die ik voel bij dit onderwerp dat mij raakt, wordt afgevlakt door de clichés die de hoofdpersonen uitslaan. Hoeveel van wat ze zeggen is oprecht en hoeveel is trendgevoelig gebabbel uit de Californische transgenderscene?
Ik vraag het me af, en zou daarom graag een keer niet-Amerikaanse transgenders aan het woord zien. Kan er alsjeblieft iemand subsidie aanvragen om een mooie, Europese film over transgenders te maken?

Overigens vond ik de laatste film die ik zag, A Boy Named Sue, wel erg mooi. De documentaire beslaat zes jaar uit het leven van Sue, die langzaam verandert in Theo. In de film komt Theo zelf aan het woord, maar ook zijn vriendin en zijn vrienden. De focus op de veranderende relatie tussen Theo en zijn geliefde Lisi is goed gekozen, interessant, maar ook schrijnend. Lisi steunt Theo maar krijgt het langzamerhand steeds moeilijker met het feit dat ze geen lesbische relatie meer heeft maar een heteroseksuele.
Bovendien ondergaat Theo een enorme verandering. Hij wordt letterlijk een ander mens, waardoor ook de dynamiek binnen hun relatie verandert. Jarenlang doorstaat Lisi de totale preoccupatie van Theo met zijn man-worden, dag in dag uit - "Ik krijg meer haren op mijn armen! Zie je dat! Zie je dat!" et cetera - om vervolgens tot de ontdekking te komen dat de persoon die hij geworden is, niet de persoon is met wie zij een relatie wil hebben. De film eindigt dan ook met hun scheiding.


De aandacht van Theo voor zijn lichaam is volkomen begrijpelijk. Zelf zou ik elke dag uren voor de spiegel staan, mijn baardje bewonderend en kijkend naar mijn mooie platte borst. Maar ik zou me ook kunnen voorstellen dat mijn vrienden en mijn geliefde daar niet op zitten te wachten. Nog veel erger lijkt mij echter de aanpassing aan mannelijke en vrouwelijke rolmodellen.
Vooral na het zien van de korte film Straightboy Lessons kreeg ik het gevoel dat het voor sommige FTM's voor de hand ligt om een stereotiep mannelijke rol aan te nemen. Van een lesbische vrouw word je een heteroseksuele man, en dat vergt kennelijk nogal wat aanpassingen in je gedrag. Dat dit schijnbaar nodig is, vind ik iets om je tegen te verzetten. Want wie bepaalt voor jou hoe je je als man of als vrouw hoort te gedragen?
Ik zou alleen man willen zijn op mijn eigen voorwaarden, dat wil zeggen: zonder het gevoel te hebben dat ik mij onderwerp aan patriarchale, heteroseksistische normen. Ik voel mij vaak geen vrouw, de buitenwereld herkent mij vaak niet als vrouw, maar ik hang wel sterk het lesbisch-feministisch gedachtegoed aan. Als ik zou besluiten een man te worden, dan zou ik minstens zo veel moeite hebben met het mij opgelegde mannelijke rolmodel als ik nu heb met het mij opgelegde vrouwelijke rolmodel. Ik wil mij daar zoveel mogelijk aan onttrekken.
Zelfs mijn vrienden begrijpen vaak niet hoe ik het haat om bij openbare toiletten te moeten kiezen tussen 'heren' en 'dames'. Ik ben geen dame, maar ik wil ook geen heer zijn. Maar een andere naam, een naam die bij me past, dat zou ik wel willen. Een mooie, stoere, gender a-specifieke naam. Geen Theo.