Obama's eerste maatregel voor transgenders is voltreffer

Een presidentiële maatregel van Obama betekent een grote stap voorwaarts voor transgenders. Tegelijkertijd bewijst een Californische rechter dat de Amerikaanse LGBT beweging het op grote dossiers zoals het homohuwelijk moet hebben van de juridische macht, en niet van de politieke. Voor Amerikaanse LGBT's waren de afgelopen twee jaar een emotionele rollercoaster.

In een zonnig rozenparkje bij het Witte Huis roept president Obama de maand juni uit tot LGBT Pride Month. Hij kondigt bij die gelegenheid ook een leuke maatregel aan voor Amerikaanse transgenders. Die krijgen nu een paspoort met de vermelding van de sekse waarin zij leven, zonder dat zij eerst een genitale operatie moeten ondergaan.

In plaats daarvan is een verklaring van een arts voldoende. Daarin moet staan dat de aanvrager een klinische behandeling ondergaat voor een gendertransitie. Die klinische behandeling hoeft geen chirurgische of hormonale behandeling in te houden, maar mag ook bestaan uit gesprekken met een psychiater of psycholoog. Het belangrijkst is dat de aanvrager een duurzaam leven in het andere gender wil vormgeven, met of zonder medische ingrepen. De geldigheidsduur van het nieuwe paspoort is twee jaar. Dat van een gewoon paspoort tien jaar.

De vereiste van een genitale operatie was niet alleen omstreden omdat het volgens velen inbreekt op de zelfbeschikking van het individu, maar ook omdat veel Amerikanen zich geen genitale operatie kunnen veroorloven. De richtlijnen van WPATH (World Professional Association for Transgender Health) zijn door de Obama-regering gebruikt om de nieuwe paspoortwet vorm te geven. "Een chirurgische ingreep moet noodzakelijk zijn voor de gezondheid en het welzijn van een persoon, en niet om een juist paspoort te krijgen", zegt de voorzitter van WPATH, Walter Bockting in Time Magazine. Dat WPATH zo intensief geconsulteerd is, is een leuke opsteker voor deze professionele organisatie, die vaak even hard gemarginaliseerd wordt als de doelgroep die zij bedient.

In Nederland Nederlanders krijgen pas een nieuw paspoort nadat een rechter heeft vastgesteld dat de aanvrager geen kinderen meer kan baren of verwekken. Daarmee blijft de Nederlandse overheid inbreken in de lichamelijke integriteit van de aanvrager en blijft er een kostbaar juridisch traject verbonden aan het verkrijgen van het nieuwe paspoort. Er staan op dit moment geen nieuwe wetsvoorstellen op de rol van de Tweede Kamer om de Nederlandse situatie te moderniseren. Wel heeft het nu demissionaire kabinet aan onder andere TNN gevraagd om mee te denken over een nieuw wetsvoorstel. In dat wetsvoorstel zou de overtuiging tot het andere geslacht te behoren, voldoende zijn voor een nieuw paspoort.

 Obama's kleine ambtelijke maatregelen

Obama heeft voor zijn maatregel voor het transgender paspoort geen steun nodig van het congres of de senaat. Mede daarom wordt de maatregel - hoe belangrijk ze ook is voor transgenders - door de bredere LGBT-wereld onthaald op een lauwwarm applaus.

LGBT-activisten willen nog steeds dat de Obama-regering het land op federaal niveau verenigt achter de echte grote homokwesties, zoals een homohuwelijk, het afschaffen van de "don't ask, don't tell"-politiek in het leger en het passeren van de ENDA-wetgeving. De laatste wet zou het discrimineren op de arbeidsplaats strafbaar stellen.

Voor deze grote veranderingen ontbreekt het Obama echter aan steun onder de Amerikaanse stemmers, in het congres en in de senaat. Dat bleek bijvoorbeeld dit voorjaar toen stemmers in de staten New York en New Hampshire in een referendum tegen het homohuwelijk stemden. In Californie werd zelfs een kersverse wet die het homohuwelijk mogelijk maakte, ongedaan gemaakt door een referendum, met 52% van de stemmen tegen.

Dat doet zeer.

LGBT mensen hoopten dat de verkiezing van Obama een nieuwe periode in zou luiden waarin hun burgerrechten gegarandeerd zouden worden.

Obama staat machteloos en kan alleen maar antwoorden met presidentiële maatregelen. Dat zijn ambtelijke procedures die geen steun van het congres nodig hebben, maar die wel effect sorteren voor de LGBT-gemeenschap. Dat deed Obama eerder al in januari met de "don't ask, don't tell"-wetgeving in het leger. Deze wet verbiedt homoseksuele soldaten om voor hun geaardheid uit te komen. Obama kan de afschaffing van deze wet niet door het congres krijgen. Hij kan de toepassing ervan wel bemoeilijken. Zo heeft hij in januari bepaald dat een soldaat die voor zijn homoseksualiteit uitkomt, alleen ontslagen kan worden als een generaal dat eist. In mei volgde nog zo'n maatregel. Toen gaf Obama het Departement van Huisvesting de opdracht om discriminatie van LGBT-huurders op dezelfde wijze strafbaar te stellen als discriminatie van zwarte huurders. Obama's maatregel voor de transgender paspoorten is het laatste voorbeeld van zo'n maatregel. Daarnaast heeft Obama onlangs een eerste transgender als presidentieel adviseur aangesteld. Transvrouw Amanda Simpson is nu Obama's Technisch Adviseur voor het Departement van Handel.

De LGBT-beweging vindt dit echter maar klein bier. Obama lost hun huizenhoge verwachtingen niet in.

Obama was zo veelbelovend

Van het congres naar de rechtzaal

Een andere manier waarop een Amerikaanse president iets kan doen voor LGBT-mensen, is door homovriendelijke nieuwe rechters aan te stellen voor het zogenoemde Supreme Court. Dat is het hoogste juridische orgaan van de Verenigde Staten. Het Supreme Court kan de rechten van minderheden vaak beter beschermen dan de president, het congres of de senaat. Obama heeft tot nu toe tweemaal de kans gehad om een rechter aan te stelen met een goed LGBT-profiel, maar in plaats daarvan heeft hij twee gematigd homovriendelijke rechters aangesteld, die niet zitten te wachten om een homohuwelijk in te stellen. En dat wreekt zich nu, want in San Francisco heeft een homoseksuele rechter de flinke knuppel in het hoenderhok gegooid...

Op 4 augustus 2010 deed de Californische rechter Vaughn Walker een uitspraak die het homohuwelijk op de tafel voor het hooggerechtshof zal doen verschijnen. Twee homokoppels hadden een zaak aangespannen tegen de staat Californie. Die had eerst een homohuwelijk ingesteld, waarna de beide homokoppels in het stadhuis van San Francisco in het huwelijk traden. Vervolgens werd het homohuwelijk weer ongedaan gemaakt na een referendum. Walker liet in zijn rechtszaal alle juridische argumenten voor en tegen het homohuwelijk de revue passeren en door deskundigen becommentariëren. Geen van de tegenwerpingen tegen het homohuwelijk hield stand, en Walker verklaarde dat het verbod op het homohuwelijk in tegenspraak was met de Amerikaanse grondwet. Die staat ieder individu het recht toe om te huwen, tenzij er een "legitieme en dwingende redenen" zijn om het huwelijk te voorkomen. En die redenen bestaan niet.

Walker stelde de datum waarop zijn uitspraak wordt geëffectueerd uit om zijn tegenstanders de gelegenheid te geven in hoger beroep te gaan. Dat hebben zij al gedaan, en wat de uitspraak in dat hogere beroep ook wordt, op die uitspraak rest alleen nog een gang naar het Supreme Court, het hoogste gerechtshof in de VS. Die route zullen de tegenstrevers hoe dan ook nemen. Zeker nu Obama daar juist twee keurige rechters heeft aangesteld die er niet op zitten te wachten om homohistorie te schrijven.

Toch is er volgens The New York Times een heel goed element in Walker's besluit. Hoe het Supreme Court ook oordeelt, het zal zich altijd moeten uitspreken over het bewijsmateriaal dat rechter Walker zo zorgvuldig verzameld heeft. En dat heeft Walker werkelijk goed gedaan, vinden naast de New York Times ook de Economist en de Washington Post.

 

De staten doen het goed zonder Obama

Terwijl de grote veranderingen op federaal niveau uitblijven, is er op het niveau van de individuele staten al weer heel veel bereikt. Natuurlijk zijn er de tegenvallende referenda op het homohuwelijk in California, New Hampshire en New York... maar het is gedurende de laatste zes jaar toch maar mooi mogelijk geworden voor homo's om te trouwen in vijf staten. In twaalf staten hebben zij gelijksoortige rechten onder een geregistreerd partnerschap. In 21 staten genieten seksuele minderheden nu beschermende wetgeving tegen oneerlijke behandeling op de werkplek. De Methew Shepard Act uit 2009 biedt ook transgenders een speciale federale bescherming tegen zogenaamde hate crimes. Al deze wetgeving is echter hoofdzakelijk tot stand gekomen gedurende de ambtsperiode van Obama's voorganger, president Bush.

En of dat niet ironisch genoeg is... kwade tongen in de New York Times en de Washington Post beweren dat de meest vergaande LGBT-maatregel van de Obama-regering tot nu toe - de nieuwe paspoort-wetgeving - het politieke werk is van... Hillary Clinton.

Zou Barack Hussein Obama, de grote schrik van rechts Amerika, zich af en toe wel eens overbodig voelen?