Daan Bergmansrecensies, 28 november 2003

Verhalenboek voor bij de open haard

Seksediverse mensen aan het woord

‘Finding the real me’ is een verhalenbundel met bijdragen uit negen verschillende landen. Wat de bijdragen gemeen hebben is dat ze zijn geschreven door mensen die niet goed te plaatsen zijn in de traditionele hokjes man en vrouw. Ze hebben een transseksuele achtergrond, zijn interseksueel of transgender, voelen zich androgyn of multi-gendered. Daan Bergmans las het boek voor het Continuüm en werd niet teleurgesteld.

Het bijzondere van dit boek is dat het is geschreven door de betrokkenen zelf. In hun eigen woorden vertellen ze hoe het is om anders te zijn, om niet te passen binnen de meest fundamentele norm in de samenleving: er zijn mannen en vrouwen. De openhartigheid van de schrijvers stelt je in staat om je in hen in te leven. Je leert ze beter begrijpen met hun hebbelijkheden en onhebbelijkheden. Door hun openheid kun je met ze meevoelen en ze waarderen als mens.

Multicultureel

De schrijvers komen uit verschillende, meest Engelstalige, landen: Australië, de Verenigde Staten, Engeland, Ierland, Schotland, Japan, Hongkong, Nederland en Tsjechië. Dat maakt het boek niet alleen multi-gendered, maar ook multicultureel. Zo geeft Masoe Torai uit Japan in zijn verhaal een interessante les over de bijzondere manier waarop men in de Japanse cultuur en religie met seksualiteit omgaat. Door de verhalen heen zie je dat er een groot verschil is tussen de levens van de oudere en jongere schrijvers. Bij Rebecca Dittma, geboren in 1946, speelden schuldgevoelens en onzekerheid een grote rol. De achttienjarige Nero daarentegen heeft een optimistische instelling en zegt: ‘It’s OK to be special’. De 26 bijdragen geven een beeld van evenzoveel persoonlijkheden en schrijfstijlen. Sommige verhalen, zoals dat van Cynthia Brian Kate, zijn geschreven met humor en lees je met een glimlach. Zij is in staat afstand te nemen van haar situatie en dat maakt haar verhaal prettig om te lezen. Ze schrijft dat er voor haar veel meer is dan alleen het feit dat ze diversely gendered is. Ook andere dingen zijn belangrijk in haar leven: poëzie, films maken en de bescherming van dieren. Een enkel verhaal is erg serieus en zwaar. Bij het verhaal van Norrie May-welby rezen mij de haren te berge. Alles schijnt haar zomaar te zijn overkomen. Ze moest zich ziek melden van haar werk omdat ze daar werd gediscrimineerd. Ze werd beschuldigd van fraude, die eigenlijk was gepleegd door een vriend. Ze belandde op straat en tippelde om aan geld te komen. Ze werd opgepakt door de politie en deed een poging tot zelfdoding. Alles werd veroorzaakt door anderen. Ik verbaasde me erover dat iemand zo kortzichtig en egocentrisch kan zijn en vroeg me serieus af of ik al haar ellende wel wilde lezen. Sommige auteurs kunnen problemen die ze zijn tegengekomen goed uitleggen. Je gaat daardoor beter begrijpen hoe het is voor iemand om buiten de man-vrouw-indeling te vallen. Zo beschrijft Kam Wai Kui in heldere bewoordingen hoe hij ervaarde dat zijn lichaam en geest geen eenheid vormden. En April Rose Schneider weet goed over te brengen hoe het besef transseksueel te zijn tot gevolg kan hebben dat je je steeds meer isoleert.

Echte mensen

‘Finding the real me’ is geschreven voor iedereen die interesse heeft in de mens. Voor de professional, de arts of de hulpverlener die zijn cliënten beter wil begrijpen. Voor de werkgever die zich afvraagt hoe het op de werkvloer moet. Voor de ouder die zich zorgen maakt over zijn kind. Voor familie en vrienden van seksediverse mensen. En natuurlijk ook voor deze mensen zelf. Voor mensen die niet eerder iets over dit onderwerp hebben gelezen is er een handige woordenlijst waarin begrippen zoals FTM, queer, genderdysforie en metagender worden toegelicht. ‘Finding the real me’ gaat over echte mensen. Mensen met ouders, een partner of kinderen. Mensen die naar hun werk gaan, of naar school. Die liefhebben en vrezen, hun angsten overwinnen en avonturen aangaan. Mensen die zich soms zorgen maken over hun huisdier, genieten van een wandeling langs het strand en op andere momenten lui achteroverleunen op de bank. Hier zijn heel gewone mensen aan het woord. Mensen zoals jij en ik. Als je de Engelse taal machtig bent is ‘Finding the real me’ een echte aanrader.



Tracie O’Keefe en Katrina Fox (eds). Finding the real me. True tales of sex and gender diversity.
Uitgever: John Wiley & Sons, San Fransisco, 2003.
ISBN 0-7879-6547-2.