Strijd over genderidentiteit in VK en Spanje

Zowel in het Verenigd Koninkrijk als Spanje is er vanwege aangekondigde wetsaanpassingen nu veel strijd over de transgender identiteit en zelfbepaling van genderdysforie en gender.

In Engeland is natuurlijk vooral de positie van J.K. Rowling bekend. Die met haar uitlatingen over transgenders voor een enorm publiek (14,3 miljoen volgers op Twitter bijvoorbeeld) veel trans jongeren terugduwt in de kast waar ze zich uit probeerden te bevrijden.

In Spanje is er verzet tegen het wetsvoorstel van Irene Monteros, minister van Gelijkheid (Podemos). Dat verzet komt, net als in het VK, vooral van rechts-religieuzen en een groep ‘transkritische feministen’. Maar ook binnen de regering bleek weerstand. Het duurt dan heel lang voordat de nieuwe wet er doorheen komt, als die er doorheen komt. Dat ligt echt niet meer alleen aan coronavertraging. In oktober 2018 schreef ik nog een optimistisch stuk voor het Continuüm. 

Het wetsvoorstel regelt depathologisering en zelfbepaling. In Spanje is transgender identiteit dan geen ziekte meer, nu nog wel. Er zijn daar nog twee wetten die tegelijk aan de orde komen, naast de transwet. Die gaan over LGBTI-gelijkheid en gelijke behandeling. Ze hebben wat in te halen in Spanje, vindt Montero. Volgens OCSE was ruim 16 procent van de haatmisdrijven in 2018 gerelateerd aan seksuele identiteit of genderidentiteit.

(bron foto: wikipedia)

Gender Recognition Act

In het Verenigd Koninkrijk, waar net als in veel andere landen (Rusland, Oost-Europa, Brazilië, VS) toenemende agressie naar transgender personen te zien is, staat de Gender Recognition Act ter discussie. Dat lijkt ook de aanleiding voor de uitlatingen van J.K. en de hele discussie die zich daaromheen afspeelt. Het gaat om de herziening van die wet, want de oorspronkelijke wet werd in 2004 aangenomen. Dat was toen een stap vooruit, maar nog steeds was er een omslachtige procedure om een geboortecertificaat aan te passen.

Bovendien duurt het maanden voordat trans en non-binaire mensen op zoek naar hulp een afspraak kunnen maken in een genderkliniek. Jonge mensen krijgen dan bijvoorbeeld begeleiding en mogelijk puberteitsremmers. Voordat een chirurgische ingreep mogelijk is, is er een heel protocol, bijvoorbeeld dat je twee jaar als ‘het wensgeslacht’ leeft. Dat kan beter, was het idee. Zonder het hele bevoogdende systeem, maar bijvoorbeeld met meer ruimte om zelf te bepalen tot welk gender je behoort.

Een parlementair comité deed in 2016 aanbevelingen voor aanpassing. Onder meer die zelfidentificatie als criterium voor het vaststellen van gender en de officiële introductie van de categorie ‘non-binair’. En in juli 2018 startte de Britse regering een openbare raadpleging over de aanpassing van de wet uit 2004.

Een van de argumenten die geregeld wordt aangevoerd tegen de zelfidentificatie (zowel in VK als in Spanje) is dat ruimtes voor vrouwen worden opengesteld voor ‘trans mensen met mannenlichamen’. Een ander kritiekpunt is dat kinderen nog meer last zouden krijgen van een opdringerige ‘genderlobby’.

Queer ideologie

Transkritische feministen in Engeland beweren net als hun tegenhangers in Spanje dat de voorgestelde wetgeving vrouwenrechten zou ondermijnen en dat cisgender vrouwen dan aan een groter risico op mannelijk geweld en intimidatie worden blootgesteld. In werkelijkheid zijn er nauwelijks voorbeelden te vinden die de angst van cisgender vrouwen ondersteunen, er zijn veel makkelijker voorbeelden van geweld en intimidatie naar trans personen te vinden. Ook in landen waar de transwetgeving al verder is dan in Spanje of het Verenigd Koninkrijk, dus waar de wetgeving mensen hun eigen gender laat bepalen, Ierland bijvoorbeeld.

De transkritische feministen zetten vrouwenrechten en transrechten tegenover elkaar. De socialistische oud-gedeputeerde Ángeles Álvarez beweert bijvoorbeeld dat de ‘queer ideologie’, die ze omschrijft als het in de wetgeving vervangen van sekse voor gender, de vrouwenstrijd schaadt.

Gender – ze zet het woord voortdurend tussen haakjes – is het systeem waar het immers gaat om gedrag, rol, een culturele constructie, en juist gender en de hele genderstereotypering is verantwoordelijk voor sociale ongelijkheid en achterstelling van vrouwen. Tegen dat systeem, stelt ze, trekt het feminisme ten strijde. Als we culturele verschillen tussen mannen en vrouwen als identiteitsverschil gaan benoemen, zijn we terug bij af.

Nee, het lijkt me dat je je in de vrouwenstrijd beter kunt concentreren op hoe je ongelijkheid in banenkansen, salarishoogte en zo meer kunt aanpakken. Het lijkt me zelfs dat je als je een stap opzij zet, je ook voordelen van de queer theorie voor de vrouwenstrijd kunt zien. De identificatie van gender en genderstereotypen kan je bijvoorbeeld helpen om die stereotypen te doorbreken.

Wat is het gevaar dan? Wat zou het volgens haar precies betekenen als gender in de wetgeving de identiteitsbepaling wordt? Dat vrouwen worden uitgewist als categorie, stelt Álvarez. En mannen ook. Kijk naar Nederland, voert ze aan in een artikel 'Contra el borrado de las mujeres', waar ze hebben aangekondigd dat ‘sekse’ over een paar jaar niet meer wordt vermeld op offiële documenten.

#WhyIAmATransAlly

De strijd is er nog niet gestreden. Die gaat via kranten, sociale media en andere uitingen. De politiek lijkt af te wachten, heeft vakantie, is er nog niet uit, weet het niet meer, stelt andere prioriteiten. En intussen komen dezelfde argumenten opnieuw voorbij, in nieuwe woorden of gewoon weer in dezelfde woorden maar met meer uitroeptekens.

De trucs waar de transkritische feministen zich van bedienen, worden in een (Spaans) stuk op El Salto ontleed. Overdrijven van emotie (‘dit betekent dat vrouwen worden uitgewist, niet meer mogen bestaan’), complottheorieën (‘heel die queertheorie is eigenlijk een instrument van de patriarchie’), zogenaamde betrouwbare uitspraken (‘er zijn echt enorm veel detransitioners’), in diskrediet brengen (‘transactivisten hebben een andere agenda dan trans personen zelf; wij, kritische feministen, zijn niet tegen die trans personen, maar die transactivisten…’).

Veel lelijke woorden. Maar gelukkig zijn er ook mooie uitingen zoals #WhyIAmATransAlly, een hashtag die half juli trending was in het Verenigd Koninkrijk. Eén quote (van Alice Roberts): ‘Because each of us is unique. There is no archetype - no one way of being human. A species is the sum of all its diversity. And my way of being human is as valid as yours, and yours - as valid as mine. We are all connected, all cousins. All allies.’

Lees ook:

‘Why sex is not binary’ - Hierin stelt bioloog Anne Fausto-Sterling dat sekse veel complexer is dan een eenvoudig binair verschil in chromosomen en dat er geen eenduidige biologische maatstaf is om mensen in een van twee seksuele categorieën in te delen.

YA author Lisa Williamson responds to J.K. Rowling’s transphobic essay – Bijvoorbeeld over de tweet van JK Rowling over dat menstrueren vrouwen vrouw maakt, schrijft Lisa Williamson: ‘As a cis woman, I’m sure I’m not alone is stating that my period is pretty low down on the list of things that come to mind when I consider my gender identity.’

‘J.K. Rowling en de Orde van de TERFs’ – In dit artikel op OneWorld behandelt Kevyn Levie vijf vragen. Wat zegt Rowling en waarom is dat zo schadelijk voor trans personen? Haar uitspraak over menstrueren bijvoorbeeld. ‘Omgekeerd betekent het bestaan van trans vrouwen en non-binaire personen die zich in zekere mate met vrouwelijkheid identificeren, dat een baarmoeder niet langer de essentie is van vrouw zijn’, schrijft Levie. ‘Het bestaan van trans personen dwingt zo ook cis mensen na te denken over wat hen wel tot man of vrouw maakt, bij welke aspecten van mannelijkheid of vrouwelijkheid ze zich wel of niet thuis voelen, en zich bewust te zijn van hun eigen genderidentiteit. En daarmee ruimte te maken voor een bredere definitie van hun gender.'

De oorlog tegen trans – De vertaling van een stuk van Laura Miles. Ze stelt dat het verdelen van de strijd van vrouwen en die van trans mensen beide verzwakt. Maar dat het omgekeerde kan gelden: ‘als vrouwen en trans mensen gezamenlijk strijden, kunnen ze vooruitgang boeken en hun rechten verdedigen’.

En lees deze handleiding in het Spaans - Manual del feminismo transexcluyente para desinformar. Hier kun je lezen welke argumentatietrucs er worden gebruikt.

Laatste nieuwe uit VK

Er is opnieuw (eerder ongetwijfeld vanwege Brexit) uitstel van behandeling van aanpassing van de Gender Recognition Act. Liz Truss, de conservatieve minister voor Vrouwen en Gelijkheid, had eerder beloofd dat de resultaten van de publieke raadpleging in 2018 en een planning voor de wetsaanpassing er voor het zomerreces zouden zijn.

Volgens de Sunday Times zou de regering van Boris Johnson de intentie hebben de wens van zeventig procent van de geconsulteerden tot de aanpassing van de Gender Recognition Act naast zich neer te leggen.

Bron: Pink News

Laatste nieuws uit Spanje

Ministers van de grootste partij in Spanje, PSOE, kwamen tijdens de coronamaanden met een verklaring waarin ze de ‘queertheorie’ afwezen. Omdat deze bij transgender personen het bestaan van biologische sekse zou ontkennen. Ze wijken daarmee af van de lijn van mederegeringspartij Podemos.

Bron: El Confidencial