Transgender voor beginners

Bij een publicatie zoals het pas verschenen 'The Transgender Debate' van Stephen Whittle, een boekje dat in nog geen zeventig bladzijden een overzicht probeert te geven van de geschiedenis en de huidige stand van zaken wat betreft transgender uitingen, zullen er altijd lacunes zijn.

Er moeten keuzes worden gemaakt en gemakkelijk zijn de lacunes vervolgens aan te wijzen. Keurig somt Whittle de antroplogische studies op naar transgender fenomenen in heden en verleden wereldwijd. Zo ook bijvoorbeeld de Nederlanse studie naar vrouwen die tussen de zestiende en de negentiende eeuw als man door het leven gingen. Maar waar blijft de rest van Europa? Waarom gaat het wanneer er over een 'community' wordt gesproken altijd over de Engelstalige landen, de Verenigde staten en de U.K. met name? Het is uiteraard een Engelstalig boekje, wellicht voor een Brits en Amerikaans publiek bedoeld, maar als geinteresseerde in het onderwerp zou ik wel eens iets willen horen over bijvoorbeeld Spanje, Frankrijk en ook Griekenland, en dan heb ik het nog niet eens over Azië.

Het veelvuldig in dit boekje gehanteerde begrip 'transgender community' krijgt door deze omissie een erg smal kader. Dat maakt dat het enthousiasme waarmee Whittle spreekt van een 'unique comunity' die vecht voor gelijke behandeling en op vele terreinen actief is, hoe lovenswaardig en noodzakelijk ook, mij wat sceptisch stemt. Uiteindelijk lijkt het, om het wat te overdrijven, om een beperkte club Engelsen en Amerikanen te gaan.

Deze kanttekening daargelaten, valt er veel goeds te vermelden over 'The Transgender Debate'. De kennis van zaken die eruit spreekt is groot, zonder dat het boekje onleesbaar wordt voor een groot publiek, zo ook een publiek dat niets weet van wat er leeft in die eerdergenoemde transgender community. Na lezing ben je meteen op de hoogte van de belangrijkste publicaties, debatten en historische ijkpunten.

Wie was Harry Benjamin? Hoe heet die duistere Duitse dokter ook alweer die aan het begin van de eeuw over 'Transvestiten' schreef? Wat is het verschil tussen gender en sexe? Zijn er altijd transgenders geweest?

De rode draad door het boekje is de verschuiving binnen de transgender gemeenschap in het denken over sexe en gender: van 'sex reassignment' naar 'gender confirmation treatment'. Door trans-academici is er op theoretisch niveau veel geschreven over de wereld van verschil tussen deze twee termen. Kun je werkelijk van sexe veranderen of is het de gender die je al had-tenslotte voelde je je al en was je al man of vrouw of iets anders-die bekrachtigd wordt?

'The Transgender Debate' is onderdeel van de serie 'Behind the Headlines' , met intrigerende titels zoals: 'Do you do Voodoo' en 'Dishing up death, is our food poisoning us?' Het boekje van Stephen Whitttle is te bestellen bij amazon.com. Wanneer je bestelt door de directe link vanaf de Press for Change-internetsite te gebruiken, gaat bovendien 5 % van de opbrengst naar deze belangenorganisatie voor transgenders.


Press for Change: www.pfc.org.uk

Stephen Whittle: The Transgender Debate, the crisis surrounding gender identities. Garnet Publishing, 2000

Zie ook op deze site: Press for Change: activisme in Engeland