Nooit eerder zo'n divers transgenderfeest in Nederland
Wordt het Transfusionfestival een nieuwe traditie?
Nog nooit vieren zoveel Nederlandse transgenders samen feest. Op het Transfusionfestival, gehouden op 11 november in Amsterdam, bezorgden honderdveertig vrijwilligers zo'n 350 mensen een fijne dag. Alle leeftijden lopen door elkaar, transen en travestieten staan vrolijk met elkaar te kletsen, en partners, ouders en kinderen voelen zich niet langer alleen. Een programma van twintig workshops houdt iedereen druk aan het zingen, dansen, kleien en praten. De vakbond voor midden en hoger personeel (MHP) staat naast een zaak voor fetisj schoenen en de organisatoren dromen hardop van toekomstige festivals. Het Continuüm is helemaal gelukkig en vist naar reacties.
Transgender Nederland wordt steeds leuker. Tot voor kort kregen transen en travestieten er niet genoeg van om naar onderlinge verschillen te wijzen. Nu zijn beide partijen in staat tot een weergaloze TransFusie. Ze nemen hun familie mee en struinen lachend en groetend door de hotelgangen tussen de receptie, het café, de cinema, het restaurant en de zaaltjes voor workshops, de bedrijfsruimten en de deskundigenzaal. De diversiteit aan mensen en activiteiten geeft een wervelende energie. "Met zoveel verschillende soorten mensen is het eigenlijk veel leuker", zegt een beginnende transseksueel. Ze straalt. En ze kan bij alle belangrijke transgenderorganisaties, hulpverleners en bedrijven aanschuiven.
Verknocht
Want wie is er niet? In de deskundigenzaal zie ik Liselotte Demmers en Carin Smand van de StichtingNederlandsGendercentrum, de toezichthouders van het Kenniscentrum Genderdyforie aan het VUmc. Demmers kan wel de grootmoeder van transgender Nederland genoemd worden. Zij is al sinds 1972 bij het Gendercentrum betrokken, opgericht door haar man Dokter De Vaal. Demmers en Smand zijn meegetrokken door Jos Megens, die een stoeltje verder zit. "We moeten ons gezicht laten zien", zegt Liselotte stellig. Liselotte wil in de toekomst meer duidelijkheid over de rol van het Kenniscentrum.
Tegenover haar zitten twee therapeuten aan een tafeltje die vroeger voor het Amsterdamse genderteam werkten. "Ik heb iets met mensen die iets willen veranderen in hun leven", zegt therapeut Bas Fels. En zijn collega Kyomi Meyer zegt dat ze verknocht is geraakt aan transgenders: "Ik begrijp niet waarom niet iedere therapeut graag met transen werkt".
Gesprekskaarten
Yvo Vas Dias van de werkgroep transgender en levensbeschouwing legt ondertussen de werking van Boeddhistische gebedsvlaggen uit. De vlaggen zijn kleurig en drukken daarmee het leven uit, vertelt hij. Maar ze rafelen ook aan de randjes, en zijn dus net zo vergankelijk als de mensen.
Corine Gekeler komt het deskundigen zaaltje binnen hollen. Zij heeft net een mediatraining gegeven aan transen om hen te leren om te gaan met de pers. "Voorafgaand aan je interview moet je echt je eigen agenda bepalen", legt ze uit.
Anne Lever en Tim de Jong bieden coaching-diensten aan. "Ik wil een baan", zegt een mevrouw tegen Anne, "ik ben net afgewezen." Anne wijst naar de gesprekskaart waar mensen een kort gesprek met haar kunnen boeken. Als ze tevreden zijn, kunnen ze ook na deze dag gesprekken krijgen. Ondertussen weet Tony Zandvliet, een van de beste gendertherapeuten in Nederland, zich geen houding te geven in de mensenmenigte. "Het is ook ingewikkeld" roept ze tegen een meneer.
De workshops
In een zaaltje geeft Irma van der Ent een workshop kleien. "Als je je emotie uitdrukt in klei, kun je kijken naar je eigen gevoel", zegt ze. "En dan zie je "ik heb verdriet", of "ik heb angst". Een oudere mevrouw kleit een engel met open armen. Ze heeft een kleindochter met kanker. "Ik wil haar zo graag koesteren en ondersteunen", zegt ze, "net als deze engel". Op de tafel staat ook een overdwars gespleten persoon. Drie
Onderweg naar de volgende zaal is Kim Schweitzer een engel op de EHBO. Of, zoals Kim zegt "de Emotionele Hulp Bij Onbehagen".
Super...
In een volgend zaaltje wordt met veel gevoel het lied "In dat kleine café aan de haven" gezongen. Daarna leert workshopleider Coen Honig zijn twintig transgenders nog meer mogelijkheden van hun stem kennen. Hij laat ze een verschrikkelijke smartlap zingen, met een vibrato uit de tenen. "Lieve moeder als ik groot ben..."
Weer terug op de gang kom ik Dolly Bellefleur tegen, met wie ik altijd moet zoenen. We schieten de lift in naar de derde etage. De travestie-artieste is gespannen. "Ik ben natuurlijk helemaal over de top en daar worden sommige transmensjes wel eens een beetje zuur van".
Ik verzeker Dolly dat ik altijd van haar zal houden en ren de trap af naar een theaterworkshop van Dorien de Bruin, waar juist een imaginair voorwerp in een grote cirkel wordt doorgegeven. "Oh wauw", roept een jongen in een rood korsetje, terwijl hij het imaginaire cadeau uitpakt. "Ik heb altijd al een heftruck willen hebben." Hij geeft het object door aan een klein meisje. Die doet net of ze een heel zwaar pakket bezorgt krijgt. Ze maakt het open, kijkt omhoog, en roept: "Oh jee, een gloednieuwe superdildo!".
Helende adem
In de workshop ‘familie en gezin van transgenders' van Alice Verheij luistert een vader van een dertigjarige transseksueel met de nodige jaloezie naar de verhalen van ouders van transkinderen. "Jullie worden overal bij geholpen" zegt hij. "Maar ouders van oudere transseksuelen mogen alles zelf uitzoeken. Wij krijgen helemaal geen steun."
Op de gang spreek ik met Stefanie uit Den Bosch. Zij is partner van een transman en komt net uit de partnerworkshop van Louise Dunne. Stefanie's partner wil zijn transseksuele achtergrond geheim houden, en dus moet Stefanie dat ook doen. Dat vindt zij moeilijk, want nu kan ze haar zorgen niet delen met anderen. "Het is zijn geheim en daarmee ook mijn geheim. Dat is heel erg alleen."
Op ieder moment van de middag zijn er vijf workshops aan de gang. Workshops die ik helaas niet kan bezoeken: drummen, massage, theaterdans, werken met plezier, zelfportret schilderen, helende adem, verbale weerbaarheid en logopedie voor mannen. Logopedie voor transen is een aanrader voor iedereen die wil weten hoe gender werkt.
Strakke hesjes
Gelijktijdig met de workshops wordt een T-filmfestival gepresenteerd door Stichting T-Image met films als "Jungs wie Ich und Du". Ook is er doorlopend een T-beurs voor de veeleisende travestiet en de beginnende transseksueel. Backstage theaterwinkel en Haarcentrum Ugeka bieden pruiken en haarwerken. De firma's Medishape en Korpos willen u ontharen. Transdreams, Mariposa en Travisage maken van de travestiet een heuse dame. Caland schoenen (uit Rotterdam) is trots op haar grote maten. Female en partners, Danaë Dissident Fashion en Beautiful and Damned lokken transmannen met penisprothesen en strakke hesjes.
Adam en God
En dan zijn er nog de signeersessies van schrijvers van transboeken, zoals Lorna Minkman, die het boek "Jongensdroom"schreef over een 17-jarige transjongen. Elly de Vries was er ook, om haar boek "Niets Zeggen" te signeren, over een jongen die zich een meisje weet. Marc De Clerq fotograaf van Planet Gender, legt transjongeren vast op de gevoelige plaat in een geimproviseerde studio. Hij is net terug van een bezoek aan de Hijras in Mumbai, India, vertelt hij. En dan wordt er ook nog een nieuw fotoboek ten doop gehouden. "Oh Boy!" is een fotoboek van fotografe Karen Michielsen, die een vrouw naar man transseksueel volgt gedurende zijn transitie.
Kunstenaar Joli(e) belooft in haar digitale transformatiestandje het onmogelijke. "Altijd al meerdere penissen willen hebben?" vraagt zij de omstanders. "Hier is dat pijnloos en in een handomdraai gepiept!". Niets is Joli(e)'s computer teveel. Zelf komt Joli(e) als een mannelijke nimf uit het schelpje in Botticelli's schilderij De geboorte van Venus. Joli(e) fluistert dat een lid van een genderteam een portret bestelt heeft van Michelangelo's "De Creatie van Adam", waarin hij zowel Adam als God is.
Talkshow
Terwijl Joli(e) en ik ons afvragen of God lid van het genderteam is, horen we op de achtergrond talkshowhostess Carolien van de Lagemaat praten met Frank van Dalen, de voorzitter van COC Nederland. "Waarom moeten transen met de homo's optrekken", vraagt de hostess.
"Dat moeten jullie helemaal niet", zegt Van Dalen. "Iedereen moet gewoon lekker zijn eigen ding doen. Maar veel belangrijke mensen die wij spreken, zoals minister Plasterk, weten de weg naar de transgender wereld niet te vinden. Ik vertelde hem laatst over de sterilisatieverplichting. Dat is de regel dat je niet wettig van geslacht kan veranderen zolang je nog kinderen kan baren of verwekken. Als hij dat hoort staat hij met zijn oren te klapperen en vindt hij dat onmenselijk. En dan verwijs ik hem door naar jullie."
Els Schijf, coördinator van de zelfhulpgroep voor ouders van transseksuele kinderen, zit achter het Humanitas-standje. Zij vindt dat het genderteam maar eens moet beseffen dat genderkinderen, net als volwassen transgenders, tussen de seksen in kunnen staan. "Er zijn meer dan twee smaken", zegt ze. "Puberteitsremmers mogen tot 18 jaar. Daarna moeten de jongeren een keuze maken tussen man en vrouw. Maar sommigen weten dat nog niet of willen daar misschien wel tussen in blijven zitten. Dat is niet gek. Wat je bij ouderen vindt, vind je ook bij kinderen. Je hebt nou eenmaal tussenmensen. Daar moet de VU nog aan wennen."
Blijvertje?
Terwijl na het diner en het toneelstuk De Transseksuele Dialogen de stampende muziek van de Kerozine Kickers uit de kelder galmt en op de tweede etage wat vrolijker disco gedraaid wordt, vis ik bij de bar op de tussen-etage nog naar wat reacties.
"Dit is een unieke dag" zegt Jeannete, gastvrouw van de LKG Rotterdam. "We vergaderen als bestuur van de LKG wel eens met het bestuur van andere groepen, zoals Humanitas. Maar nu zie je de mensen zelf gewoon lekker met elkaar in de weer gaan."
Een andere LKG gastvrouw, uit Eindhoven, is ook enthousiast. "Geweldig! Nu zie je eigenlijk pas hoe groot de doelgroep is! En dit is lekker onder elkaar gehouden. In Eindhoven doen we binnenkort een open dag, en dan nodigen we juist mensen van buiten uit. De politiek, de kerken, de omwonenden, de politie. Maar dit feest is zo mooi. Dat moet een blijvertje worden hoor!".
De enthousiaste respons op het Transfusionfestival lijkt erop te duiden dat transgender Nederland wel toe is aan een dosis diversiteit en energie. Met een beetje mazzel luidt dit eerste Transfusionfestival een nieuwe traditie in.
Transgender Nederland wordt steeds leuker. Tot voor kort kregen transen en travestieten er niet genoeg van om naar onderlinge verschillen te wijzen. Nu zijn beide partijen in staat tot een weergaloze TransFusie. Ze nemen hun familie mee en struinen lachend en groetend door de hotelgangen tussen de receptie, het café, de cinema, het restaurant en de zaaltjes voor workshops, de bedrijfsruimten en de deskundigenzaal. De diversiteit aan mensen en activiteiten geeft een wervelende energie. "Met zoveel verschillende soorten mensen is het eigenlijk veel leuker", zegt een beginnende transseksueel. Ze straalt. En ze kan bij alle belangrijke transgenderorganisaties, hulpverleners en bedrijven aanschuiven.
Verknocht
Want wie is er niet? In de deskundigenzaal zie ik Liselotte Demmers en Carin Smand van de StichtingNederlandsGendercentrum, de toezichthouders van het Kenniscentrum Genderdyforie aan het VUmc. Demmers kan wel de grootmoeder van transgender Nederland genoemd worden. Zij is al sinds 1972 bij het Gendercentrum betrokken, opgericht door haar man Dokter De Vaal. Demmers en Smand zijn meegetrokken door Jos Megens, die een stoeltje verder zit. "We moeten ons gezicht laten zien", zegt Liselotte stellig. Liselotte wil in de toekomst meer duidelijkheid over de rol van het Kenniscentrum.
Tegenover haar zitten twee therapeuten aan een tafeltje die vroeger voor het Amsterdamse genderteam werkten. "Ik heb iets met mensen die iets willen veranderen in hun leven", zegt therapeut Bas Fels. En zijn collega Kyomi Meyer zegt dat ze verknocht is geraakt aan transgenders: "Ik begrijp niet waarom niet iedere therapeut graag met transen werkt".
Gesprekskaarten
Yvo Vas Dias van de werkgroep transgender en levensbeschouwing legt ondertussen de werking van Boeddhistische gebedsvlaggen uit. De vlaggen zijn kleurig en drukken daarmee het leven uit, vertelt hij. Maar ze rafelen ook aan de randjes, en zijn dus net zo vergankelijk als de mensen.
Corine Gekeler komt het deskundigen zaaltje binnen hollen. Zij heeft net een mediatraining gegeven aan transen om hen te leren om te gaan met de pers. "Voorafgaand aan je interview moet je echt je eigen agenda bepalen", legt ze uit.
Anne Lever en Tim de Jong bieden coaching-diensten aan. "Ik wil een baan", zegt een mevrouw tegen Anne, "ik ben net afgewezen." Anne wijst naar de gesprekskaart waar mensen een kort gesprek met haar kunnen boeken. Als ze tevreden zijn, kunnen ze ook na deze dag gesprekken krijgen. Ondertussen weet Tony Zandvliet, een van de beste gendertherapeuten in Nederland, zich geen houding te geven in de mensenmenigte. "Het is ook ingewikkeld" roept ze tegen een meneer.
De workshops
In een zaaltje geeft Irma van der Ent een workshop kleien. "Als je je emotie uitdrukt in klei, kun je kijken naar je eigen gevoel", zegt ze. "En dan zie je "ik heb verdriet", of "ik heb angst". Een oudere mevrouw kleit een engel met open armen. Ze heeft een kleindochter met kanker. "Ik wil haar zo graag koesteren en ondersteunen", zegt ze, "net als deze engel". Op de tafel staat ook een overdwars gespleten persoon. Drie
Onderweg naar de volgende zaal is Kim Schweitzer een engel op de EHBO. Of, zoals Kim zegt "de Emotionele Hulp Bij Onbehagen".
Super...
In een volgend zaaltje wordt met veel gevoel het lied "In dat kleine café aan de haven" gezongen. Daarna leert workshopleider Coen Honig zijn twintig transgenders nog meer mogelijkheden van hun stem kennen. Hij laat ze een verschrikkelijke smartlap zingen, met een vibrato uit de tenen. "Lieve moeder als ik groot ben..."
Weer terug op de gang kom ik Dolly Bellefleur tegen, met wie ik altijd moet zoenen. We schieten de lift in naar de derde etage. De travestie-artieste is gespannen. "Ik ben natuurlijk helemaal over de top en daar worden sommige transmensjes wel eens een beetje zuur van".
Ik verzeker Dolly dat ik altijd van haar zal houden en ren de trap af naar een theaterworkshop van Dorien de Bruin, waar juist een imaginair voorwerp in een grote cirkel wordt doorgegeven. "Oh wauw", roept een jongen in een rood korsetje, terwijl hij het imaginaire cadeau uitpakt. "Ik heb altijd al een heftruck willen hebben." Hij geeft het object door aan een klein meisje. Die doet net of ze een heel zwaar pakket bezorgt krijgt. Ze maakt het open, kijkt omhoog, en roept: "Oh jee, een gloednieuwe superdildo!".
Helende adem
In de workshop ‘familie en gezin van transgenders' van Alice Verheij luistert een vader van een dertigjarige transseksueel met de nodige jaloezie naar de verhalen van ouders van transkinderen. "Jullie worden overal bij geholpen" zegt hij. "Maar ouders van oudere transseksuelen mogen alles zelf uitzoeken. Wij krijgen helemaal geen steun."
Op de gang spreek ik met Stefanie uit Den Bosch. Zij is partner van een transman en komt net uit de partnerworkshop van Louise Dunne. Stefanie's partner wil zijn transseksuele achtergrond geheim houden, en dus moet Stefanie dat ook doen. Dat vindt zij moeilijk, want nu kan ze haar zorgen niet delen met anderen. "Het is zijn geheim en daarmee ook mijn geheim. Dat is heel erg alleen."
Op ieder moment van de middag zijn er vijf workshops aan de gang. Workshops die ik helaas niet kan bezoeken: drummen, massage, theaterdans, werken met plezier, zelfportret schilderen, helende adem, verbale weerbaarheid en logopedie voor mannen. Logopedie voor transen is een aanrader voor iedereen die wil weten hoe gender werkt.
Strakke hesjes
Gelijktijdig met de workshops wordt een T-filmfestival gepresenteerd door Stichting T-Image met films als "Jungs wie Ich und Du". Ook is er doorlopend een T-beurs voor de veeleisende travestiet en de beginnende transseksueel. Backstage theaterwinkel en Haarcentrum Ugeka bieden pruiken en haarwerken. De firma's Medishape en Korpos willen u ontharen. Transdreams, Mariposa en Travisage maken van de travestiet een heuse dame. Caland schoenen (uit Rotterdam) is trots op haar grote maten. Female en partners, Danaë Dissident Fashion en Beautiful and Damned lokken transmannen met penisprothesen en strakke hesjes.
Adam en God
En dan zijn er nog de signeersessies van schrijvers van transboeken, zoals Lorna Minkman, die het boek "Jongensdroom"schreef over een 17-jarige transjongen. Elly de Vries was er ook, om haar boek "Niets Zeggen" te signeren, over een jongen die zich een meisje weet. Marc De Clerq fotograaf van Planet Gender, legt transjongeren vast op de gevoelige plaat in een geimproviseerde studio. Hij is net terug van een bezoek aan de Hijras in Mumbai, India, vertelt hij. En dan wordt er ook nog een nieuw fotoboek ten doop gehouden. "Oh Boy!" is een fotoboek van fotografe Karen Michielsen, die een vrouw naar man transseksueel volgt gedurende zijn transitie.
Kunstenaar Joli(e) belooft in haar digitale transformatiestandje het onmogelijke. "Altijd al meerdere penissen willen hebben?" vraagt zij de omstanders. "Hier is dat pijnloos en in een handomdraai gepiept!". Niets is Joli(e)'s computer teveel. Zelf komt Joli(e) als een mannelijke nimf uit het schelpje in Botticelli's schilderij De geboorte van Venus. Joli(e) fluistert dat een lid van een genderteam een portret bestelt heeft van Michelangelo's "De Creatie van Adam", waarin hij zowel Adam als God is.
Talkshow
Terwijl Joli(e) en ik ons afvragen of God lid van het genderteam is, horen we op de achtergrond talkshowhostess Carolien van de Lagemaat praten met Frank van Dalen, de voorzitter van COC Nederland. "Waarom moeten transen met de homo's optrekken", vraagt de hostess.
"Dat moeten jullie helemaal niet", zegt Van Dalen. "Iedereen moet gewoon lekker zijn eigen ding doen. Maar veel belangrijke mensen die wij spreken, zoals minister Plasterk, weten de weg naar de transgender wereld niet te vinden. Ik vertelde hem laatst over de sterilisatieverplichting. Dat is de regel dat je niet wettig van geslacht kan veranderen zolang je nog kinderen kan baren of verwekken. Als hij dat hoort staat hij met zijn oren te klapperen en vindt hij dat onmenselijk. En dan verwijs ik hem door naar jullie."
Els Schijf, coördinator van de zelfhulpgroep voor ouders van transseksuele kinderen, zit achter het Humanitas-standje. Zij vindt dat het genderteam maar eens moet beseffen dat genderkinderen, net als volwassen transgenders, tussen de seksen in kunnen staan. "Er zijn meer dan twee smaken", zegt ze. "Puberteitsremmers mogen tot 18 jaar. Daarna moeten de jongeren een keuze maken tussen man en vrouw. Maar sommigen weten dat nog niet of willen daar misschien wel tussen in blijven zitten. Dat is niet gek. Wat je bij ouderen vindt, vind je ook bij kinderen. Je hebt nou eenmaal tussenmensen. Daar moet de VU nog aan wennen."
Blijvertje?
Terwijl na het diner en het toneelstuk De Transseksuele Dialogen de stampende muziek van de Kerozine Kickers uit de kelder galmt en op de tweede etage wat vrolijker disco gedraaid wordt, vis ik bij de bar op de tussen-etage nog naar wat reacties.
"Dit is een unieke dag" zegt Jeannete, gastvrouw van de LKG Rotterdam. "We vergaderen als bestuur van de LKG wel eens met het bestuur van andere groepen, zoals Humanitas. Maar nu zie je de mensen zelf gewoon lekker met elkaar in de weer gaan."
Een andere LKG gastvrouw, uit Eindhoven, is ook enthousiast. "Geweldig! Nu zie je eigenlijk pas hoe groot de doelgroep is! En dit is lekker onder elkaar gehouden. In Eindhoven doen we binnenkort een open dag, en dan nodigen we juist mensen van buiten uit. De politiek, de kerken, de omwonenden, de politie. Maar dit feest is zo mooi. Dat moet een blijvertje worden hoor!".
De enthousiaste respons op het Transfusionfestival lijkt erop te duiden dat transgender Nederland wel toe is aan een dosis diversiteit en energie. Met een beetje mazzel luidt dit eerste Transfusionfestival een nieuwe traditie in.
